تکلیف سینمای بومی در مشهد مشخص نیست/ فیلم‌های آپارتمانی تعریف سینما را برای مخاطب عوض کرده است
فیلمساز مشهدی گفت: اعتقاد دارم که ۹۰ درصد فیلم‌هایی که در ایران ساخته می‌شود هنر و تجربه است؛ فیلمسازی باید در ایران از نو تعریف بشود. بزرگترین ضربه را همین کارگردان‌هایی می‌زنند که با ساختن فیلم‌های آپارتمانی تعریف سینما را برای مخاطبان عوض می‌کنند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد مقدس، محمد سلطانی فیلمساز تجربی و نویسنده از دهه 60 فعالیتش را در مشهد شروع کرد؛ نخستین فیلمش را سال 67 در نسخه هشت میلی‌متری ساخت که کاری اقتباسی از کتاب در «پیشگاه قانون» فرانتس کافکا بود.
این فیلم با عنوان «با اجازه آقای کافکا» به تولید رسید و در آن نقش اول را ماشاالله شاه‌مرادی(مرشد) و احمد کاوری بر عهده داشتند. فیلم به بخش مسابقه جشنواره سال 67 در سینما آفریقا به داوری داریوش ارجمند راه پیدا کرد و برگی است از فعالیت‌های این فیلمساز مشهدی که به گفته خودش بدون هیچ حمایتی و تنها با علاقه‌هایش فیلم ساخته است.
شروع فیلمسازی در مشهد
سلطانی درباره سختی‌های فیلمسازی در مشهد گفت: به‌خاطر علاقه‌ای که به ادبیات داشتم تا کنون داستان‌های کوتاهی نوشته‌ام، نخستین فیلمم در محتوا اقتباس بود و به نظرم تجربه‌ای خوب برای آغاز کار به‌شمار می‌رفت؛ در این سی سال سی فیلم بلند، کوتاه، مستند و کلیپ ساختم.
وی بیان می‌کند: «بابانظر» یکی از این فیلم‌ها بود ولی متاسفانه به دلیل فضای محدود و بسته مشهد این فیلم به اکران عمومی نرسید. با تمام این شرایط در مشهد ماندم و از این قضیه متأسفم؛ همه این تنگ‌نظری‌ها و حسادت‌ها مانع این می‌شود که فیلمسازی در مشهد رو به جلو حرکت کند.
معجزه فیلمسازی در مشهد
سلطانی ادامه می‌دهد: به نظرم اگر فیلمسازی در مشهد بتواند فیلم بسازد؛ معجزه‌ای رخ داده است و من اعتقاد دارم که اول از همه همین برخی مسئولان استان بزرگترین مانع برای فیلمسازی در مشهد هستند و بدون اینکه فیلم‌نامه‌ای را حتی بخوانند آن را بی‌دلیل رد می‌کنند. من بعد از 30سال کار کردن در مشهد می‌دانم چه خط قرمزهایی وجود دارد؛ کاملاً اشراف دارم اما آنچه دردناک است این است که با وجود رعایت تمام خط قرمزها و با در نظر گرفته ارزش یک فیلم‌نامه باز هم کار قبول نمی‌شود.
وی می‌گوید: اضافه بر این هیچ کمکی از نظر مالی به ما نمی‌شود و تنها یک همکاری حداقلی هست که آن هم فقط با سنگ‌اندازی مسئولان به جایی نمی‌رسد. از همه این مانع‌ها که بگذریم و فیلم هم بسازیم؛ حالا به این معضل می‌رسیم که فیلم را کجا نمایش بدهیم؟ 10 سال پیش دغدغه این را داشتم کی روزی می‌رسد تا فیلم من در سینمای شهر خودم اکران بشود ولی الان این انگیزه هم در من کشته شده است.
فیلمساز مشهدی می‌گوید: وجود این شرایط برای فیلمسازی در بلند مدت ضربه‌هایی به سینما می‌زند که شاید در دراز مدت معلوم شود. اگر مشهد به عنوان یک کلان‌شهر سینما نداشته باشد و ما فقط مجبور باشیم فیلم‌های سینمایی تولید شده در پایتخت را تماشا کنیم و از آنها تعریف کنیم؛ تکلیف سینمای بومی در مشهد چیست؟
بی‌عدالتی در تخصیص بودجه
سلطانی می‌گوید: اگر می‌خواهیم در مشهد فیلمسازی پیشرفت کند باید بودجه با عدالت تقسیم شود که این طور نیست.30 سال است فیلم می‌سازم، 10 کتاب نوشته‌ام ولی الان چه جایگاهی در شهر خودم دارم؟ این تبعیض‌ها باید از بین برود.
وی ادامه می‌دهد: 10 سال پیش وام گرفتم فیلمی در مورد «شهید بابانظر» ساختم چرا از من حمایت نشد؟ فیلم من که شخصی نبود، آپارتمانی نبود! من خودم فرزند جبهه و جنگم؛ خواستم ادای دینی به شهدا بکنم و فیلمی در مورد دفاع مقدس بسازم ولی هیچ توجهی از هیچ‌جا به من نشد. شما در این شهر اسپیلبرگ هم که باشی به جایی نمی‌رسید. متأسفانه وقتی مشغول کار در این شهر هستید هیچ‌کس سراغی از شما نمی‌گیرد در حالی که در پایتخت این جریان خیلی متفاوت است.
سینمای ایران از گذشته تا به امروز
وی می‌افزاید: من اعتقاد دارم که 90 درصد فیلم‌هایی که در ایران ساخته می‌شود هنر و تجربه است؛ فیلمسازی باید در ایران از نو تعریف بشود. بزرگترین ضربه را همین کارگردان‌هایی می‌زنند که با ساختن فیلم‌های آپارتمانی تعریف سینما را برای مخاطبان عوض می‌کنند.
سلطانی بیان می‌کند: متأسفانه این سینمای دیجیتال هم معضل جدیدی است چون فیلمسازی را ساده کرده و سبب شده شاهد فیلم‌هایی بسیار سطحی و کیلویی باشیم. من وقتی در سال 60 شروع به فیلمسازی کردم نگاتیو سه دقیقه بود و من روی ثانیه به ثانیه و نما به نمای فیلمم مدت‌ها فکر می‌کردم.
«فیلمساز واقعی کم داریم»
وی می‌افزاید: پیش از این کلوزآپ و لانگ‌شات معنی داشت برای من ولی الان بعد از سی سال فیلمساز ما اصلا به این چیزها فکر نمی‌کند، فقط و فقط به صرف فیلم ساختن پشت دوربین می‌رود تا ژست یک فیلمساز باتجربه را بگیرد. در بحث هنر خلاقیت فردی از اهمیت بالایی برخوردار است؛ که امروز این در فیلمسازهای ما گم شده است.هنرمند واقعی در مشهد کم داریم، شما چه انتظاری از ببیننده سینما دارید؟ برود سینما پول بدهد و این فیلم‌های مزخرف را ببینید.
سلطانی می‌گوید: فیلم‌هایی که در خانه هم بنشینید و ببینید 10 دقیقه نمی‌توانید تحمل کنید! همین سبب شده که سالن‌های سینما خالی باشند. همین فیلمسازهای ما هستند که تماشاگر را از سینما فراری دادند.
مشهد تبعیدگاه سینمایی است
وی می‌افزاید: متاسفانه با شرایطی که وجود دارد، مشهد می‌تواند بهترین تبعیدگاه سینمایی برای سینماگران باشد چون همین دیده نشدن فیلم‌سازان بزرگترین ضربه‌ای است که می‌توان به آنها زد. تداوم این جریان در بلند مدت سبب مهاجرت فیلم‌سازان به پایتخت و به تبع از رونق افتادن فیلمسازی در مشهد می‌شود.
سلطانی در خاتمه عنوان می‌کند: اگر ما معتقدیم مشهد پایتخت فرهنگی جهان اسلام است و اگر این عنوان را یدک می‌کشیم باید به تمام حوزه‌های هنری از جمله فیلمسازی و سینمای بومی توجه کنیم. با اینکه متأسفانه قرینه‌ای وجود ندارد تا نسبت به شرایط چشم‌‌انداز خوبی ببینم، امیدواریم که مسئولان حمایت بیشتری از سینماگران مشهدی کنند و دغدغه‌مندتر به این حوزه توجه کنند.
