موسس قدیمی‌ترین انجمن ادبی مشهد گفت: در حال حاضر متاسفانه “انجمن‌های ادبی” مشهد با سنگ‌اندازی‌های متعددی مواجه هستند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد مقدس، از گذشته تا امروز انجمن‌ها و محافل ادبی سرچشمه خلق بسیاری از آثار نظم و نثر فارسی بوده است. هرچند محافل و انجمن‌های ادبی در دو دهه اخیر بسیار کم رنگ و رو به افول ظاهر شده‌اند تا بسیاری از منتقدین این مسئله را از دلایل اصلی عدم ظهور آثار شاخص در حوزه ادبی ایران بدانند.
در حوزه ادبیات، نویسنده را به عنوان تولیدکننده، مردم را به‌عنوان خواننده و دولت را به‌عنوان تسهیل‌کننده امور حاکمیتی می‌شناسند و دولت باید وظایف حاکمیتی خود را با برگزاری جشنواره‌ها و اعطای جوایز و همچنین تسهیل‌کردن امور چاپ و نشر انجام دهد. انجمن ادبی «ماتیکان داستان» را باید از معدود انجمن‌های ادبی مشهد دانست که از سال ۸۳ فعالیت خود را آغاز و تا امروز هرچند با فراز و نشیب اما متوقف نکرده است. به همین بهانه با وحید حسینی ایرانی داستان نویس و موسس این انجمن ادبی به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
تسنیم: لطفاً از ایده شکل‌گیری انجمن ادبی ماتیکان از ابتدای شکل‌گیری تا امروز بگویید؟
حسینی: شکل‌گیری انجمن ماتیکان داستان پیرو ایده خاصی نبود. به‌هر حال من داستان‌نویس و علاقه‌مندِ ادبیات بودم و در نشست‌ها و دورهمی‌های ادبی شرکت می‌کردم. سال ۸۳ بود به گمانم که دوستی پیشنهاد داد انجمنی را به شکل NGO (سازمان مردم‌نهاد) در سازمان ملی جوانان به ثبت برسانیم.
این شد که ماتیکان و بعدها ماتیکان داستان شکل گرفت. در این سال‌ها داستان‌نویس‌های جوان بسیاری در نشست‌های هفتگی داستان‌خوانی ما شرکت کرده‌اند و می‌کنند؛ اگرچه محدودیت سنی نداریم و پیشکسوتان هم در برنامه‌های ما حضور می‌یابند. با وجود غیردولتی بودن انجمن و نداشتن بودجه، به نظرم عملکردمان پذیرفتنی باشد چون از دل این انجمن محفل‌های ادبی دیگری سر برآورد و کتاب‌هایی از شرکت‌کنندگان محفل ما به مرور به چاپ رسید که امروز صاحبان‌شان جزو نویسندگان شناخته شده مشهد شمرده می‌شوند.
همچنین برنامه‌هایی جنبی برگزار کرده‌ایم که احیاناً مهمترینش دعوت از نویسندگان پایتخت یا دیگر شهرها باشد. علیرضا ایرانمهر، یوسف علیخانی، مهدی یزدانی خُرم، مرتضی کربلاییلو و… از آن شمارند؛ نویسندگان رزومه‌داری که تجربه و حضورشان می‌تواند برای داستان‌نویسان جوان سودمند باشد.
تسنیم: تجربه سالیان گذشته نشان داده به دلایل مختلف از جمله عدم حمایت سازمانی و رسمی اکثرِ تشکل‌ها و انجمن‌های ادبی هنری مردم نهاد بعد از مدت کمی فعالیت محو شده‌اند، چه شد که ماتیکان تا امروز توانسته روی پای خود بایستد؟
حسینی: سرپا بودن ماتیکان داستان بی‌تردید به خاطر لطف خداست وگرنه همانطور که گفتید خیلی‌ها آمدند و نماندند. اما اگر بخواهیم دلایل دیگری برشماریم شاید یکی از آنها عشق و علاقه و پیگیر بودن دوستانی باشد که جزو هسته‌های اصلی انجمن اند. افرادی که در شرایط گوناگون خود را به نشست‌ها می‌رسانند تا مانع از منحل شدن انجمن شوند. از سویی شرکت در نشست‌ها و برنامه‌های ماتیکان داستان معمولاً برای همه آزاد بوده و این سبب پویایی و جذب همواره علاقه‌مندانی تازه به انجمن شده است.
تسنیم: شنیده‌ام در بازه زمانی نه چندان دوری حتی جلسات انجمن در خانه اعضا برگزار می‌شده است؟
حسینی: بله. نخستین نشست‌های ما در یکی از فرهنگسراهای شهر بود و تا سال‌ها ادامه پیدا کرد. در این میان گاهی با مانع تراشی‌های مدیران فرهنگسرا رو‌به‌رو می‌شدیم و ناچار به نقل مکان به محلی دیگر. فضای فرهنگی مشهد در بخش مدیریتی و سازمانی، فضایی خموده و سست است و مدیرانش هم بیش از آنکه فرهنگی باشند به دلایل دیگری بر سر کار می‌آیند، این افراد مدام تغییر می‌کنند و همین سبب برگشت دوباره ما به فرهنگسرای مدنظر می‌شد. در مقطعی هم ناچار شدیم برای حفظ تداوم جلساتمان آن را در خانه دوست داستان‌نویس برگزار کنیم.
تسنیم: با تمام این مشکلات ماتیکان در جشنواره انجمن‌های ادبی دیده شد؟
حسینی: بله. مدتی پیش جشنواره یادشده برگزار شد و خوشبختانه ما هم جزو برگزیدگان آن بودیم.
تسنیم: چه دلایلی سبب عدم حمایت رسمی(سازمانی) از انجمن‌های ادبی فرهنگی است؟ به نوعی مسئولان در حوزه فرهنگ به نوعی تنها به حمایت زبانی مشغول‌اند و از عمل خبری نیست. حالا این وضع در حوزه ادبیات شاید پر رنگ تر هم باشد.
حسینی: نگاه بسیاری از این مدیران سیاسی به فرهنگ بسیار محدود است و فقط مباحث خاصی را فرهنگ می‌دانند؛ با این تفاسیر به نظرتان چنین اشخاصی می‌توانند به داد انجمن‌ها برسند؟ البته من در مصاحبه دیگری گفته بودم که چشم‌داشتی هم از آنها نداریم؛ همین که سنگ‌اندازی نکنند کفایت می‌کند.
تسنیم: نقش این انجمن‌ها و تشکل‌ها را در ارتقاء سطح فرهنگ و ادب جامعه چگونه می‌بینید؟
حسینی: به هر حال انجمن ادبی می‌تواند افراد را کتابخوان‌تر کند یا به نگاه فرهنگی و حتی اجتماعی آنها سمت و سو بدهد اما به یاد داشته باشیم که قبل از هر چیز خود مردم باید بخواهند که فرهنگ دوست باشند؛ چون تاثیر این محافل ابعاد گسترده و فراگیری ندارد، آن هم در جامعه‌ای که چنان که باید کتابخوان نیست!
تسنیم: از مجموعه فعالیت‌های خودتان بگویید. از بازخوردهای «آناناس» و اینکه چه چیز در دست نوشتن دارید؟
حسینی: از انتشار مجموعه داستان‌های خیلی کوتاه «آناناس» زمان زیادی نمی‌گذرد و بخشی از این مدت نیز همزمان بود با تعطیلات نوروز. با وجود این، خدا را شکر بازخوردهای مثبتی از خواننده‌ها و اهل قلم دریافت کرده‌ام و نقد و نظرهای مثبتی هم در رسانه‌ها درباره‌اش منتشر شده است. اگر مجالی باشد یک مجموعه داستان دارم که باید بازنویسی کنم و همچنین دو رمان یا داستان بلند که بخشی از آن را نوشته و کار را رها کرده‌ام؛ مجالی باشد یکی از آنها را دوباره دست خواهم گرفت.
