به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهدمقدس، استفاده بی رویه از مکمل‌های ورزشی در باشگاه‌های ورزشی امروزه تبدیل به یک امر عادی شده است؛ همچنین رژیم‌های غذایی نیز بعضا توسط افرادی غیرمتخصص به ورزشکاران ارائه می‌شود که مشکلات متعددی را به ویژه از نظر جسمانی برای ورزشکاران به ارمغان می‌آورد.
در سال‌های اخیر اقدامات زیادی برای اطلاع رسانی در حوزه مضرات این داروها و مکمل‌های ورزشی ارائه شده و می‌توان عنوان کرد امروزه استفاده از متخصصان تغذیه در امر ورزش روند بهتری داشته و در واقع تبدیل به یک ضرورت انکارناپذیر شده است.
نظارت مداوم بر باشگاه‌های مجوزدار
رضا گلدوزیان؛ رئیس هیئت پزشکی و ورزشی خراسان رضوی در این زمینه می‌گوید: مکمل‌هایی که غیرقانونی فروخته می‌شود قاچاق است، بازرسان ستاد نظارت بر سلامت تمام باشگاه‌های دارای مجوز خراسان رضوی را نظارت دارند و گاهی به صورت سرزده هم بازرسی می‌کنند و اگر تخلفی رخ بدهد سریعا در سامانه ستاد اعلام می‌شود، خوشبختانه در باشگاه‌های مجاز استان، تخلفی در زمینه فروش مکمل‌های قاچاق دیده نشده است.
وی می‌افزاید: یکسری اماکن هستند که اسمش اماکن ورزشی است اما بدون مجوز اداره ورزش و جوانان و حتی بدون تابلو فعالیت می‌کنند و به نوعی افرادی که مشغول در این باشگاه‌ها هستند بیشتر به اسم مربی که کارت مربیگری هم ندارند؛ در حال تجارت هستند و برخی از ورزشکاران را وسوسه می‌کنند و مکمل‌های غیرقانونی می فروشند. دانشگاه علوم پزشکی و اداره ورزش و جوانان استان، دست به دست هم دادند تا جلوی این تخلفات افراد سودجو و بدون مجوز گرفته شود.
گلدوزیان ضمن تاکید بر اصل مشاوره با متخصصین تغذیه بیان می کند: مربیان ما دارای اطلاعات بسیار بالایی هستند، با پزشک و متخصصین تغذیه مشورت می‌کنند، گاهی مواقع مربیان با توجه به شرایط تغذیه ورزشکار از مکمل‌های مجازی که داروخانه‌ها در اختیار می‌گذارند به ورزشکار توصیه می‌کنند.
رئیس هیئت پزشکی ورزشی خراسان رضوی می‌افزاید: اگر ورزشکاران استان از کارشناسان و متخصصین تغذیه کمک بگیرند، هر برنامه‌ای که دارند چه تناسب اندام، چه حضور در میادین ورزش و مسابقات است ، راه طولانی را کوتاه می‌کنند و اگر از مشورت کارشناسان تغذیه استفاده نکنند ممکن است به هدف نهایی نرسند و حتی آسیب هم ببینند، این را به تمامی ورزشکاران و مربیان استان اطلاع‌رسانی کرده‌ایم. هر مکمل که بدون نیاز واقعی بدن مصرف بشود به سلامت ورزشکار آسیب می‌رساند.
وی در زمینه رژیم‌های چاپ شده که از سوی برخی افراد در باشگاه‌های ورزشی بانوان برای کاهش وزن ارائه داده می‌شود گفت: هیچ مربی مجاز نیست به ورزشکار رژیم بدهد و یا از رژیم‌های چاپ شده استفاده کند، رژیم غذایی باید توسط کارشناسان، متخصص تغذیه و رژیم درمانگران ارائه داده شود، اگر مربی ورزشکاری یک رژیمی برای کاهش یا افزایش وزن برای یک نفر تجویز کند و آسیبی به ورزشکار وارد شود این مربی است که باید پاسخ دهد.
تمایل اندک برای بهره‌گیری از مشاوران تغذیه
آیلر خداشناس؛ رژیم درمانگر و کارشناس ارشد تغذیه نیز می‌گوید: برای طراحی برنامه غذایی یک فرد ورزشکار باید عوامل زیادی را در نظر گرفت. مهم‌ترین مورد بحث تعادل انرژی و میزان انرژی مورد نیاز است که در محاسبه آن فاکتورهای زیادی چون جنس، سن، ژنتیک، تعداد جلسات تمرین، زمان تمرین و … نقش دارند. طبق تعریف کتب تغذیه، مکمل ها فرآورده هایی هستند که می توانند کمبود ماده ی مغذی را جبران کنند و باعث ارتقا عملکرد ورزشکار شوند. بنابراین همانطور که از اسم مکمل پیداست، باید تکمیل کننده برنامه غذایی فرد باشد و تمام ورزشکاران نیاز به استفاده از مکمل‌ها را ندارند.
وی ادامه می‌دهد: مکمل‌ها در هر یک از ورزشکاران حتی ورزشکارانی که در قالب یک تیم فعالیت می‌کنند باید با توجه به سطح آمادگی بدنی، سن، جنسیت، میزان چربی و عضله وسابقه ورزشی به صورت تخصصی تجویز شود.از آنجا که تغذیه ورزشکار نقش بسزایی در عملکرد بازیکن دارد و امروزه شاهد جابجایی رکوردها در سطح بین المللی با اندکی تفاوت در وضعیت تغذیه ورزشکار می شویم و البته این موضوع که موفقیت تیمی نیازمند همکاری بین رشته‌ای دارد حضور مشاور متخصص تغذیه نیز یکی از مواردی است که می‌تواند در نتیجه بهتر تیم کمک کننده باشد.
علم تغذیه ورزشی در ایران نوپا است
این کارشناس ارشد تغذیه ادامه می‌دهد: علم تغذیه ورزشی در ایران، علم نوپایی است، با وجود این در طی سال‌های اخیر کارگاه‌‌های زیادی برای تربیت متخصصان تغذیه ورزشی برگزار شده است که به صورت تخصصی کارشناسان تغذیه را در این زمینه آموزش می‌دهند،اما با وجود این برگزاری این دوره‌ها، هنوز بستر لازم برای فعالیت متخصصان تغذیه در استان وجود ندارد اگر چه در زمینه لزوم حضور یک مشاور تغذیه در کنار یک تیم ورزشی تمهیداتی صورت گرفته و این موضوع از رشته ورزشی فوتبال شروع شده است.
خداشناس می‌گوید: اما به صورت کلی جامعه ورزشی به این باور نرسیده که این کار را به متخصصین تغذیه بسپارند و علت آن نیز در درجه اول مربوط به عدم توانایی کار تیمی بین افراد هست. با تمام احترامی که برای جامعه تربیت بدنی قائل هستم، مداخله ایشان را در زمینه تغذیه حتی در سطح آماتور غیر اصولی می‌دانم.
متاسفانه در استان شاهدیم با وجود تاکید و اطلاع رسانی متخصصان در این زمینه و با وجود دستورالعمل وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو که فروش و عرضه مکمل‌ها در هر مکانی به جز داروخانه‌ها غیرمجاز است، عرضه مکمل ها را در باشگاه ها شاهد هستیم.
عوارض مصرف مکمل‌ها
وی خاطرنشان می‌کند: در مورد عوارض مصرف مکمل‌های غیرمجاز مهم‌ترین نکته‌ای که وجود دارد، آلودگی مکمل‌ها به ترکیباتی است که دوپینگ محسوب می‌شوند، برای مثال بخش زیادی از مکمل‌های غیر مجاز حاوی ترکیب اعتیادآور آمفتامین هستند که به دلیل تاثیر فوری، متاسفانه امروزه طرفداران زیادی دارد. عوارض کبدی و کلیوی و البته دیابت از دیگر عوارض مصرف خودسرانه مکمل‌های پروتئینی است. برای مثال مصرف مکمل کراتین برای افراد زیر ۱۸ سال ممنوع است اما در برخی از باشگاه‌ها این مکمل‌ها برای نوجوانان تجویز می‌شود.
