۵ حفّار غیرمجاز به پیِ بنای بقعه‌ی نجم‌الدین کبری واقع در روستای زیرآباد از توابع شهرستان جُوین در خراسان رضوی آسیب جدی وارد آوردند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، ۵ حفّار غیرمجاز به پیِ بنای بقعه‌ی نجم‌الدین کبری -واقع در روستای زیرآباد از توابع شهرستان جُوین در خراسان رضوی- آسیب جدی وارد کردند.
محسن سلاطینی (سرپرست میراث فرهنگی جوین) درباره‌ی این تخریب گفت: ۵ حفار غیرقانونی روز دوشنبه ۶ آذر در منطقه جوین دستگیر شدند. هفته‌ی پیش به ما گزارش شد که عده‌ای در بقعه‌ی نجم‌الدین کبری مشغول حفاری هستند. وقتی خبردار شدیم، گشت‌ها را بیشتر کردیم ولی خبری از آن‌ها نبود تا اینکه بالاخره دو روز پیش دستگیر شدند. نیروهای یگانه حفاظت میراث استان به منطقه رفتند و چند روز مشغول مراقبت بودند. ما به نیروی انتظامی هم اعلام کردیم و با همکاریِ آن‌ها ۴ نفر از آن‌ها را دستگیر کردیم ولی یک نفرشان با ماشین متواری شد.
وی ادامه داد: این ۴ نفر دستگیر شدند و فعلاً به زندان منتقل شده‌اند. پیگیر هستیم تا فرد متواری را نیز دستگیر کنیم. فعلاً فقط بیل و کلنگ از آن‌ها گرفتیم ولی احتمالاً ابزارهای دیگری نیز داشته‌اند.
سلاطینی درباره‌ی میزان خسارت وارد آمده به این بنای تاریخی گفت: متأسفانه آسیب جدی‌ای به پیِ بنا وارد آمده. طبق تخمین‌های اولیه، این افراد حدود ۴۰ میلیون تومان به بنا آسیب رسانده‌اند.
وی افزود: سه حفره در ضلع جنوبی بقعه صورت گرفته است. ۲ چاه به عمق سه متری زده‌اند و بعد به صورت افقی نیز به طول ۵ متر جلو رفته‌اند و تونلی در زیر مقبره کنده‌اند. هر چاه را با فاصله هفت تا هشت متر از یکدیگر ایجاد کرده‌اند. اصل بنا که روی زمین است، صدمه ندیده ولی به پی بنا که در زیرِ زمین بوده آسیب جدی وارد آمده و تخریب شده است. ما از سبزوار باستان‌شناس آوردیم و گفته‌های من هم مبتنی بر گزارش باستان‌شناسان است.
وی درخصوص علل و عوامل این حفاری غیرقانونی توضیح داد و گفت: ۴ نفری که دستگیر شدند از افراد بومی جُوین هستند. ولی فردی که متواری شد؛ با توجه به اینکه پلاک ماشین وی مال شهرستان بود حدس می‌زنیم که از افراد بومی محل نباشد. تقریباً ۹۰ درصد حفاری‌هایی که در شهرستان‌ها انجام می‌شود سرکرده‌هایشان افراد غیربومی هستند. این افراد، مردم بومی را فریب می‌دهند و از بیکاری کشاورزها در فصل زمستان سوءاستفاده می‌کنند و آن‌ها را به این ترتیب به عنوان کارگر به کار می‌گیرند.
وی در پاسخ به اینکه آیا این افراد به چیزی هم دست پیدا کرده‌اند، گفت: فعلاً طبق بررسی‌های اولیه چیزی پیدا نکرده بودند ولی باید به‌طور کامل مورد بررسی قرار گیرد. احتمال دارد از قبل چیزی پیدا کرده باشند؛ چراکه چند حفاری دیگر هم انجام داده بودند.
سرپرست میراث فرهنگی جوین افزود: در منطقه جوین، ۸۱ بنای تاریخی وجود دارد که ۱۲ تا از آن‌ها جزو فهرست آثار ملی است و بقیه تا به حال فقط شناسایی شده‌اند.
وی در پایان گفت: آن‌ها در مجموع ۱۶ متر حفر کرده‌اند. گمان می‌کنم که از تعطیلات این چند هفته‌ی اخیر سوءاستفاده کرده‌اند و شب‌ها دست به چنین حفاری‌هایی می‌زدند؛ با وجود اینکه هوای اینجا شب‌ها خیلی سرد است. این بقعه، ۱۰۰ متر از روستای زیرآباد فاصله دارد، و از طرفی چون بقعه چهار، پنج متری از خود روستا پایین‌تر است، در نتیجه مردم محلی شب‌ها به بقعه دید ندارند.
بقعه خواجه نجم الدین مربوط به دوره ایلخانی است و در شهرستان جوین، روستای زیرآباد از توابع دهستان بالاجوین واقع شده و این اثر در تاریخ ۶ خرداد ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۰۲۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. بنای آرامگاه، هسته مرکزی یک مجموعه معماری منتسب به خواجه نجم‌الدین کبری، از عرفای قرن ششم و هفتم هجری قمری است.
