حکایت “صاحبخانه‌سالاری” بازار مسکن مشهد/ وقتی صاحبخانه‌ها به “خالی‌بودن خانه” رضایت می‌دهند نه به “تخفیف”
بازار مسکن در مشهد بار دیگر با فرارسیدن روزهای تابستان داغ شده و البته مثل سال‌های قبل بازهم “صاحبخانه‌سالار” است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهدمقدس، بازار خرید و فروش مسکن برخلاف هوای گرم این روزهای مشهد، در خواب زمستانی است. اگرچه با تعطیلی مدارس و شروع تابستان بازار جابه‌جایی‌ها و اجاره مسکن کمی رونق یافته اما این جنب و جوش موقتی چیزی از کلیت رکود حاکم بر این بازار کم نکرده است. رکود توام با آشفتگی که با حجمی از آشفتگی در نرخ رهن و اجاره داد خیلی از مستاجرنشین‌ها را درآورده است.
طبق آخرین گزارش بانک مرکزی ایران، تعداد معاملات مسکن در تیرماه ۱۳۹۵، نسبت به تیرماه سال گذشته با افزایشی ۲۷٫۶ درصدی مواجه بوده است. اما این رقم نسبت به خرداد ماه ۴ درصد کاهش یافته، با وجود این آمار مثبت با توجه به تورم موجود در بازار قدرت خرید مسکن برای اقشار مختلف به‌ویژه اقشار متوسط جامعه بازهم مشکل است و آنان را مجبور به قبول مشکلات و اجاره نشینی می‌کند.
در برهه‌ای از زمان برخی کارشناسان معتقد بودند با ساخت خانه‌های کوچک و تسهیل خانه‌دار شدن اقشار متوسط جامعه هرج و مرج حاکم بر بازار اجاره مسکن به پایان خواهد رسید. مسئله‌ای که نه تنها اتفاق نیفتاد بلکه با اجرای برخی طرح بر پیچیدگی بازار افزوده شد.
بنگاه‌داران به دنبال جوش دادن معامله
محمدی؛ بنگاه‌داری در غرب مشهد معتقد است در زمینه رهن و اجاره بنگاهها طرفدار هر دو طرف هستند در واقع هدف آن‌ها جورشدن معامله و در نتیجه دریافت کمیسیون است.
وی می‌گوید: در بحث قرارداد اجاره مسکن، اغلب بنگاه به طرفداری از مستاجر اقدام به چانه‌زدن با صاحبخانه می‌کند تا بتواند تخفیف بیشتری گرفته و معامله جوش بخورد.
مسئله این است که صاحبخانه‌ها کوتاه نمی‌آیند. حاضر هستند خانه‌شان خالی بماند ولی ۱۰ درصد تخفیف ندهند. این‌که نرخ‌ها متفاوت است هم دلیلش بنگاهها نیستند صاحبخانه‌ها هستند که براساس سلیقه خودشان و ارزشی که برای ملک‌شان متصور هستند، برایش قیمت می‌گذارند.
برخی صاحبخانه‌ها و بنگاه‌دارها رحم ندارند
زن و شوهر جوانی که در همان محدوده قاسم‌آباد مشغول یافتن خانه هستند می‌گوید صاحبخانه امسال ۴۵۰ هزار تومان قیمت اجاره خانه را افزایش داده و این افزایش برای ما اصلا قابل هضم نیست. مرد جوان می‌گوید: مگر منِ کارمند قراردادی در سال جدید بیشتر از ۱۰ درصد به حقوقم اضافه شده که حالا باید فقط ۳۰ درصد اجاره منزل بیشتر بدهم؟ بعضی صاحبخانه‌ها رحم ندارند می‌خواهند کسورات مالی‌شان را از درآمد منزل اجاره‌ای‌شان تامین کنند بدون این‌که به قیمت واقعی خانه توجهی بکنند تا رحم و مروت داشته باشند.
همسر او در ادامه می‌افزاید: بعد از یک هفته هر روز بعدازظهر به دنبال خانه بودن، مکان مناسبی پیدا کردیم؛ با کلی قسم و آیه از بنگاه‌دار خواستیم صحبت کند تا با کم‌کردن اجاره امکان پول پیش بیشتر فراهم شود. بنگاه هم مدام می‌گفت صاحبخانه قبول نمی‌کند. نهایتا وقتی بیعانه دادیم از طریق بنگاه دیگری فهمیدیم خانه متعلق به فردی است که در ایران زندگی نمی‌کند و دست بنگاه‌دار برای اجاره دادن باز بوده ولی با ما کنار نیامده است. نهایتاٌ با قهر و دلخوری از معامله پشیمان شدیم. حالا باز باید دوباره گشتن به‌دنبال خانه را از سر بگیریم.
فضای مجازی یک عامل رکورد بنگاه‌داری
جوادی‌فر بنگاه‌داری که این روزها بنگاهش را تعطیل کرده معتقد است: مردم به خاطر همان پول کمیسیونی که می‌دهند گمان می‌کنند بنگاهها پول الکی می‌گیرند. نمی‌دانند ما هم هزار و یک مشکل صنف خودمان را داریم. از زمانی که سایت‌های اینترنتی برای آگهی آمده‌اند، خیلی‌ها دیگر در این سایت‌ها آگهی اجاره یا فروش می‌گذارند و به بنگاه مراجعه نمی‌کنند.
بازار کم راکد و بی‌رونق نبود که گسترش این سایت‌ها هم به مشکلات صنف ما اضافه شده است. افراد برای ندادن به اصطلاح حق بنگاه می‌روند با هم دست‌خط می‌نویسند غافل از این‌که اگر فردایی به مشکل بخورند دستشان به هیچ‌جا بند نیست. مفاد قولنامه رسمی از طرف مراجع قضایی و اتحادیه و…. مورد تائید و قابل رسیدگی و شکایت است ولی صحت یک قولنامه دست‌نویس را چه کسی تائید می‌کند؟ متاسفانه مردم این قسمتش را نمی‌بینند.
یکی از بنگاه‌داران منطقه میدان شهدا معتقد است یک دلیل بالا رفتن منازل در محدوده کاری وی خرید اکثر خانه‌ها و مجموعه‌های قابل سکونت توسط برخی متمولان منطقه است: برخی خانه‌ها را خریده و به صورت یکساله مثلاٌ به بنگاه اجاره می‌دهند. بنگاه هم به صورت روزانه یا هفته‌ای به مسافران و زائران اجاره می‌دهد و درآمد خوبی هم کسب می‌کند زیرا خانه خالی نمی‌ماند. برای همین است که قیمت‌های این منطقه برای سکونت عادی به طرز عجیبی بالاست.
تب لوکس‌سازی و خانه‌های خالی ۱۱۰ هزار تایی
صادق عابدزاده؛ رئیس اسبق اتحادیه مشاوران معاملات املاک مشهد معتقد است بازار مسکن در مجموع به‌دلیل شرایط خاص بازارهای رقابتی قابل پیش‌بینی دقیق نیست اما آن چه در مشهد مشخص است وجود چرخه‌های جهش قیمتی و رکود در فاصله‌های بین سه تا پنج سال وجود دارد که در حال حاضر بیش از ۴ سال است که بازار مسکن در رکود به سر میبرد. وی پیش بینی می‌کند در نیمه دوم سال حجم معاملات رشد خواهد یافت و در سال ۹۷ قیمت افزایش خواهد داشت.
این کارشناس حوزه مسکن معتقد است سرمایه‌گذاری در حوزه مسکن مشهد چه برای سرمایه‌گذار و چه سازنده و حتی خریدار خاص و با بازار دیگر شهرهای بزرگ متفاوت است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد بیش از ۵۰ درصد خریداران بازار مسکن خریدهایی زیر ۳۰۰ میلیون داشته‌اند که این مسئله با توجه به تب لوکس‌‌سازی‌های اخیر در مشهد موجب کندشدن گردش سرمایه و تشدید تورم شد که آمار ۱۱۰ هزار واحدی خانه‌های خالی در استان موید این موضوع است که در نهایت بر قیمت‌های رهن و اجاره نیز تاثیر منفی خواهد داشت.
وی می‌افزاید: مالکان سلیقه‌ای قیمت می‌گذارند. اگر شرایط براساس کارشناسی باشد خوب قیمت‌ها یکسان است در حالی که در یک مجتمع ممکن است دو واحد مشابه تا صدهزار تومان تفاوت قیمت داشته باشند. درصد بسیار کمی از مشاوران املاک به‌دنبال قیمت‌گذاری گران چه در خرید فروش و چه در رهن واجاره هستند زیرا احتمال عقد معامله و دریافت کمیسیون را پایین می‌آورد. البته یکی از دلایل آشفتگی بازار کمیسیون نیز ایرادات و به روز نبودن نرخ‌نامه اتحادیه است که برخی آقایان در سازمان صنعت و معدن حاضر به اصلاح آن نبودند؛ که یکی از دلایل اصلی کناره‌گیری بنده نیز از ریاست اتحادیه مشاوران معاملات املاک نیز بود.
راهکار برون رفت
بسیاری از کارشناسان بر این باورند که دولت باید تسهیلات مسکن را به‌گونه‌ای تنظیم کند تا حدود ۸۰ تا ۸۵ درصد قیمت تمام شده مسکن را پوشش دهد. در غیر این صورت، با توجه به شرایط تورم و رکود حاکم بر بازار و کم‌شدن قدرت خرید به‌ویژه در بین زوج‌های جوان، پیش‌بینی می‌شود تقاضا برای واحد‌های مسکونی در سطح پایینی باقی بماند که این مسئله تنها به آشفتگی بازار رهن و اجاره خواهد افزود.
