رئیس اتاق تعاون خراسان رضوی گفت: بخشی از کارشناسان وزارتخانه که در واقع تنها کارمندان دولت هستند برای تعاونگران تصمیم گرفته و قانون وضع می‌کنند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد مقدس، تعاون یکی از بخشهای بسیار مهم و تأثیرگذار در اقتصاد مقاومتی بوده که بیش از این نیاز به حمایت دارد.
اهمیت حوزه تعاون در خراسان‌رضوی به علت بالا بودن تعداد تعاونی‌های فعال در این بخش بسیار بالا بوده و به همین علت خبرنگار تسنیم گفت‌وگویی با سید حسین مجتبوی رئیس اتاق تعاون خراسان‌رضوی داشته که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
تسنیم: شمایی کلی از وضعیت استان در خراسان‌رضوی را ارائه بفرمائید.
مجتبوی: در خراسان‌رضوی حدود ۱۳ هزار و ۷۲۰ تعاونی ثبت و حدود ۵۰۰۰ عدد از این تعداد غیرفعال تشخیص داده شده‌اند؛ در شهر مشهد مجموعا در سامانه ۴۰۰۰ تعاونی داریم و ۱۶۰۰ عدد از آنها غیرفعال هستند و بعد از تهران از نظر تعداد تشکیل تعاونی رتبه دوم به خراسان رضوی اختصاص پیدا کرده است.
تعاونی‌های ما در گرایشات مختلفی از جمله صنعت، معدن، تجارت، کشاورزی و خدمات در حال فعالیت هستند که برای این تعداد ۱۳ کمیسیون تحصصی در اتاق تعاون تشکیل شده که برخی از آنها مرزنشینان، گردشگری، دانش بنیان، مصرف و سایر مواردی از این دست هستند که مشکلات تعاونی‌های مربوط به رسته خود را بررسی می‌کنند.
از طرفی هم موضوعی خیلی مهم که در گذشته به آن کم توجهی شده ظرفیت تعاونی‌های ما است متأسفانه هم اکنون به صورت فرهنگ در آمده که هر جا نقطه ضعفی وجود دارد آن را به نام تعاونی‌ها ثبت کرده و به هیچ وجه مزیت‌های این بخش دیده نمی‌شود در حالیکه تعاونی‌های اثرگذاری بسیار زیادی در زندگی شهری فعالیت دارند و در این حوزه آثار بسیار مهمی در اقتصاد داشته‌اند.
در نیمه نخست امسال ۶ مورد تشکیل و ثبت شرکت‌های تعاونی، ۱۰۵ مورد تغییرات اتحادیه و شرکت‌های تعاونی، ۶۳ داوری پرونده، برگزاری ۲۷۴۴ نفر ساعت آموزش، ۸ مورد صدور و تمدید کارت بازرگانی و ۳۱ جلسه برای رسیدگی به مسائل تعاونی‌ها از جمله مهم‌ترین عملکرد اتاق تعاون در خراسان رضوی است. همچنین در خراسان رضوی در ۸ ماهه امسال ۲۸۹ تعاونی با فرصت اشتغال ۴۹۴۴ نفر تشکیل شده است.
تسنیم: اشاره کردید که خراسان رضوی دومین استان در حوزه تعاونی‌های ثبت شده و فعال است، علت این موضوع را در چه می‌بینید؟
مجتبوی: یکی از مزیت‌های اصلی که خراسان رضوی نسبت به سایر استان‌‌ها دارد این است که ۹۰ درصد فعالیت‌های اقتصادی این استان متعلق به بخش خصوصی بوده که بخش تعاونی نیز در همین رده قرار می‌گیرد و خود به خود زمینه فراهم شده تا این حوزه گسترش بیشتری داشته باشد.
امید می‌رود با تمهیداتی که انجام شده بتوانیم نسبت به فعال‌سازی تعاونی‌های گذشته اقدام کنیم و آنهایی که نمی‌توانند فعالیت خود را ادامه دهند از رده خارج شوند به عبارت دیگر با حذف تعاونی‌های غیرفعال بتوانیم با هماهنگی دقیق‌تر نتیجه بهتری بگیریم.
تسنیم: این تعداد تعاونی چه میزان ظرفیت اشتغال ایجاد می‌کند؟
مجتبوی: برآورد شده با حداکثر ۱۵ میلیون تومان در هر تعاونی حداقل ۵ شغل ایجاد شده یعنی ما در نیمه نخست امسال که بیش از ۲۰۰ تعاونی تشکیل داده‌ایم حدود هزار شغل ایجاد کردهایم که این میزان می‌تواند اهمیت مناسبی داشته باشد زیرا ما ارزان‌ترین نرخ اشتغال را در تعاون داریم که این میزان با هزینه‌هایی که دولت برای ایجاد شغل متحمل می‌شود به هیچ عنوان قابل مقایسه نیست.
تسنیم: البته ایرادی که به این نوع اشتغال‌زایی وارد می‌شود این است که گرچه ارزان هستند اما پایداری لازم را ندارند، چراکه مطالعات بازار برای آنها در نظر گرفته نشده است تحلیل شما در این زمینه چیست؟
مجتبوی: در تعاونی‌هایی که خود افراد مبادرت به تشکیل داشته‌اند و قصد آنها از ابتدا ادامه فعالیت بوده اشتغال تا حدود زیادی پایدار بوده اما تعاونی‌هایی که برای تسهیلات و یا دیگر مسائلی از این دست تشکیل شده‌اند بعد از مدت کوتاهی از بین رفته‌اند به بیان دیگر تعاونی‌هایی که به صورت صنفی با توجیه اقتصادی ثبت شده‌اند همه آنها ماندگار هستند آن تعداد ۵۰۰۰ تعاونی غیرفعال از همان دسته‌ای هستند که تنها به امید برخی مزایای آنها ایجاد شده و فعالبت خود را تعطیل کرده‌اند اما تعاونی‌های دیگر حتی در وضعیت کنونی رکود نیز به فعالیت خود ادامه می‌دهند.
همچنین دولت‌ها در برخی مقاطع می‌آیند و برخی طرح‌ها مانند سهام عدالت و یا مسکن مهر را مصوب کرده و تعاونی‌ها را هم درگیر می‌کنند و پس از آن ماجرا را رها کرده و مشکلات دیگری را برای تعاونی‌ها به وجود می‌آورند و علت این امر این است که مدیران تعاونی‌ها سود را در نظر نمی‌گیرند و عمده نظر آنها همکاری با سیستم بوده است و بعد از آن مشکلاتی پیش می‌آید که به گردن تعاونی‌ها می‌افتد.
هم اکنون در موضوع مسکن مهر شاهد هستیم که تعاونی‌ها ورود داشته و زمین‌هایی که دارای معارض و مشکلاتی بود را تحویل گرفته و برای آماده سازی آنها مشقت زیادی کشیدند و پس از آن پای انبوه سازان به میان آمد و تمام مشکلات کار به گردن تعاونی‌ها افتاد و باید گفت این موضوع کمال بی‌انصافی است باید در نظر داشت که در ابتدای کار با وضعیتی که این پروژه‌ها داشتند هیچ بخش خصوصی ورود پیدا نمی‌کرد و مشکلات از اینی که بود بیشتر می‌شد بعضا دیده می‌شود مسئولان اشکالات و کاستی‌های خود را متوجه تعاونی‌ها می‌دانند.
در سهام عدالت هم وضعیت همین است دولتی تصمیم گرفت و برای این موضوع تعاونی‌هایی تشکیل شد و حالا مشکلات آن به دوش تعاونی‌ها افتاده؛ با اینکه تصمیم‌سازی آن از دولت بوده و حالا از کنترل آن عاجز است.
تسنیم: از لایحه دولت در باب قانون تعاون که کلیات آن نیز رد شد، تحلیلی دارید؟
مجتبوی:لایحه قانون تعاون یکی از اعتراضات ما است وزرات تعاون بر اساس قانون jعاون تشکیل شده اما متأسفانه دولتی‌ها هر جایی که قرار می‌گیرند تنها چیزی که به آن علاقه زیادی دارند قیومیت و انحصار بوده و دوست دارند روی آن حکم نظارت و مالکیت داشته باشند.
بعد از آغاز به کار وزارت تعاون شاید همین روند و نگاه سبب شد که تعاونی‌ها هم این نگاه را داشته باشند به این معنی که اگر بخواهند فعالیت داشته باشند باید دولت دستشان را بگیرد اما به نظر ما این جفایی است که در حق تعاون انجام شده و از اصل اشتباه است پیگیری‌هایی در سال ۹۳ انجام شد که تغییراتی در قانون تعاون به وجود آمد اما نیاز به اصلاحاتی دارد که دولت در این حوزه خود به تنهایی وارد عمل شده است.
اصلا لایحه تعاون جدید به دنبال این است که تصدی دولت را افزایش دهد و این موضوع با سیاست مجلس مخالفت دارد دولت باید بداند که افراد داخل کابینه نمی‌توانند تعاون‌گر باشند چراکه آنها کارمندان دولت بوده و نباید در این بخش دخالت کنند یک تعاون‌گر باید در این بخش حضور فعال داشته و از عضو تعاونی‌بودن شروع کرده و پس از آن بالا رفته باشد و سپس دیدگاهشان را برای تدوین قانون اعلام کنند.
تسنیم: فکر می‌کنید دولت در تدوین این لایحه جدید تنها به منفعت خود نظر داشته است؟
مجتبوی: بنده اصلا دولت را در حد کلان در این بخش دخیل نمی‌دانم یک وزارتخانه است که تعدادی کارشناس در آن نشسته‌اند و شروع به تدوین قانون می‌کنند و به تمام دولت ارتباطی ندارد اطلاع دارید که وزارت تعاون از زمان ادغام دیگر اصلا وجود خارجی نداشته و تنها یک نام است و ما هم می‌دانیم که عنوان تعاون در نام وزارتخانه تنها برای دلخوشی است و این بخش در واقع پشتیبانی نمی‌شود.
حالا در آن قالب چند کارشناس می‌نشینند و برای تعاونگران قانون تعیین می‌کنند در حالیکه باید در این زمینه مدیران اتحادیه‌های کشوری آنها را همراهی می‌کردند؛ زیرا ما کارمندان دولت را اصلا کارشناس نمی‌دانیم؛ باید با اتاق‌های تعاون طرح موضوع می‌کردند و به صورت کارشناسی لایحه قانون تدوین می‌شد ما همین حالا هم اعتقاد به کاستی‌هایی در قانون تعاون داریم اما راه آن این نیست که تمام اصل موضوع را زیرسؤال ببریم.
هم‌اکنون تعاونی‌ها در حال افزایش متولیگری خود در بخشهای مختلف هستند؛ اما در قانون جدید به نوعی در جهت حذف آنها برآمده‌اند و جایگاه‌هایی که برای تعاون به وجود آمده تا از حقوق این بخش دفاع کرده و مشکلات آنها را برطرف کند در لایحه پیشنهادی مورد هدف قرار گرفته و در آن شوراهای استیناف تشکیل داده‌اند که حکمیت وزارتخانه را افزایش داده و مصرانه از نمایندگان خواستاریم که با این طرح و تصویب این موضوع مخالفت کنند حداقل وجه این موضوع بی‌اعتنایی بوده که دولت به فعالان بخش تعاون داشته و این موضوع بزرگ‌ترین ایراد است.
اگر قرار است اصلاحاتی در قانون به وجود بیاید باید با امضا و پشتیبانی تمام تشکل‌های مربوط به تعاون نوشته شود نه اینکه بدون خبر لایحه‌ای را به مجلس ببرند که موجبات ناراحتی تمام ما را فراهم کند در واقع تمام اتاق‌های تعاون در کشور با این نوع از تصویب قانون مخالف هستند ما ۳۲ استان داریم و در اتاق‌های تعاون آمادگی وجود دارد که با دولتی‌ها نشست داشته و نظرات خود را مطرح کرده و اصلاحیه‌ای با همکاری دوطرفه تدوین شود و از نمایندگان هم خواهش کنیم که آن را تصویب کنند.
این لایحه با این وضعیت برای ما کاملا مبهم بوده و بی‌اطلاعی ما نسبت به این موضوع بدترین چالشی است که می‌تواند مشکلاتی را ایجاد کرده و به صراحت می‌گویم نمی‌توانیم این مدل را بپذیریم.
تسنیم: طبق آمارهایی که از قبل بوده غالب فعالیت تعاونی‌ها در استان در بخش خدمات است موضوع را به چه صورت ارزیابی می‌کنید؟
مجتبوی:وضعیت خراسان رضوی ایجاب می‌کند که تعاونی‌ها در بخش خدمات فعالیت بیشتری داشته باشند؛ البته تعاونی‌ها در بخشهای دیگر هم حضور داشتند اما این موضوعی مدلی از ابتدا بوده و حالا هم با توجه به تغییرات در درست اجرا امید می‌رود که این حوزه در بخشهای دیگر مانند صادرات فعال شود کما اینکه تا کنون نیز خراسان رضوی در بخشهای مختلف اقدامات مؤثری را انجام داده است.
تعاونی‌های کشاورزی ما صادرات زیادی داشته‌اند اما ساز و کارها مشکل زیادی پیدا کرده به عنوان مثال بخش زیادی از صادرات از مرزهای دیگری انجام می‌شود که در آمار خراسان رضوی به حساب نمی‌آید.
تسنیم: در مورد تعاونی‌های دانش بنیان صحبت کردید در این زمینه توضیحاتی را می‌فرمایید.
مجتبوی: تعاونی‌های دانش بنیان موضوع جدیدی هستند و در دولت به آنها توجه شده و تسهیلاتی نیز دریافت کرده‌اند این کمیسیون به تازگی تشکیل شده و باید بیشتر پیش برود تا مشکلات آنها بیشتر مشخص شود؛ البته این نوع از تعاونی‌ها نیاز به تسهیلات دارند و باید به آنها کمک‌های بیشتری شود.
تسنیم: منظور از تغییرات ساختاری در اتاق تعاون چیست؟
مجتبوی: اعتقاد داریم اتاق تعاون، پارلمان بخش تعاون بوده و باید اقدامات خود را انجام دهد ما در تمام کمیسیون‌های اقتصادی برابر اتاق بازرگانی حضور داریم و می‌توانیم مطالبات این بخش را پیگیری کنیم ارتباطی مناسب در این بخش به وجود آمده و می‌توان از این ظرفیت استفاده کرد.
