یکی از بزرگترین مجموعه‌داران سماور در دنیا معتقد است سماورهایی در مجموعه‌اش دارد که حتی روس‌ها نیز با وجود داعیه در این عرصه از دیدن مجموعه وی شگفت زده شده‌اند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد مقدس، چند روز پیش که در کوچه پس کوچه‌های شهر قدم می‌زدم، چشمانم خیره ماند به سماورهای قدیمی که در یک هتل به نمایش گذاشته شده بود.سماورهایی که هر کدام برگی از خاطرات پدربزرگ‌ها و مادر بزرگ‌های ماست و در واقع بسیاری از این سماورها یادگاری تاریخی از هویت ایران و ایرانی است.
وارد لابی هتل که می‌شوم تعداد زیادی سماورهای قد و نیم قد در اشکال استوانه‌ای، خمره‌ای، تخم مرغی در داخل ویترین‌های شکیل خودنمایی می‌کنند سماورهایی که گویی تاریخ ۳۰۰ساله ای از شکل گیری سماور را تداعی می‌کنند.هر کدام از این سماورها یادگاری از دورانی نه چندان دور است، زمانی که اهل خانواده دور هم جمع می‌شدند به ویژه در شب‌های سرد زمستان، اما هیچ گاه کسی گمان نمی‌کرد روزی این سماورها به گنجینه‌هایی با ارزش تبدیل شوند.
خیلی اتفاقی شیفته سماورهای قدیمی شدم
احمد نخعی، مجموعه دار مشهدی این سماورها در گفت وگو با خبرنگار تسنیم اظهار داشت: سال‌ها قبل زمانی که هنوز خیلی جوان‌تر بودم به طور تصادفی سماوری ذغالی خریداری کردم و پس از آن شیفته سماورهای سنتی شدم و تصمیم گرفتم مجموعه‌ای از سماورهای قدیمی را جمع آوری کنم.
وی افزود: هرچند حرفه اصلی من فعالیت در زمینه گردشگری و هتل داری است اما چندین سال است که مشغول مجموعه‌داری هستم، البته گردشگری و سفر به شهرها و کشورهای مختلف در تکمیل مجموعه‌ام موثر بوده و با توجه به اینکه مجموعه‌ام را در هتل به نمایش گذاشته‌ام افراد مختلفی برای بازدید به هتل مراجعه می‌کنند.
کشف سماور در ایران قبل از روسیه
نخعی تصریح کرد: همیشه نسبت به نوع و ساخت سماور کنجکاو و علاقه‌مند بودم و در این زمینه تحقیقات گسترده‌ای انجام داده‌ام؛ در تحقیق و پژوهش‌هایی که انجام دادم متوجه شدم قبل از اینکه سماور در روسیه به وجود بیاید در ایران مردم برای جوشاندن گیاهان دارویی از ابزاری شبیه به سماور استفاده می‌کردند و یا در دوره صفویه در ایران قهوه خانه داشتیم و در آن از ابزاری استفاده می‌شد شبیه به سماور و همین تاریخچه سبب شد تا علاقه‌ام به سماور و جمع آوری انواع مختلف آن بیشتر شود.
این مجموعه دار بیان کرد: امروز مجموعه با ارزش و منحصر به فردی از انواع و اقسام سماورهای قدیمی دارم، از سماور مظفرالدین شاه گرفته تا سماور خان زاده‌های ایرانی و افراد اعیان نشین و همین امر سبب شده تا امروز به عنوان یکی از دو مجموعه‌دار سماور در جهان مطرح باشم.
در مجموعه‌ام حتی دو سماور مشابه ندارم
وی هدفش از جمع‌آوری سماورهای قدیمی را حفظ ارزش‌ها و هویت فرهنگی، قومی و بومی دانست و افزود: مجموعه من در دنیا بی نظیر است و تنها یک رقیب در دنیا دارم، اما در ایران حرف اول را می‌زنم، تنها یک مجموعه‌دار در روسیه است که هزار سماور دارد یعنی ۴ برابر سماورهای من اما مجموعه من بهترین است چرا که در مجموعه‌ام حتی دو سماور مشابه به هم نمی‌توان پیدا کرد.
نخعی گفت: جنس سماورهایم از برنج، نقره و برنز است؛ سماورهایی که قیمت آنها از یک میلیون تومان شروع می‌شود و تا ۲۰ میلیون هم می‌رسد. اکثر سماورهایم اشرافی هستند، سماورهایی که با ترکیب‌های خاص برای افراد خاص و سفارشی ساخته می‌شده است؛ به همین دلیل بسیاری از سماورهایم در دنیا تک هستند و دیگر ساخته نشده‌اند.
تنها مجموعه دار سماور ایران اظهار داشت: در گذشته، همه از سماور زغالی و نفتی استفاده می‌کردند و شاید هنوز هم افراد زیادی در گوشه‌ای از انباری از این سماورهای قدیمی داشته باشند اما متاسفانه بیشتر مردم ارزش این سماورها را نمی‌دانند؛ من خودم یک سماور قیمتی را یک بار از یک “نان خشکی” خریداری کردم، واقعاً حیف است؛ حداقل مردم به عنوان یک وسیله دکوری از این سماورها استفاده کنند این سماورها خاطرات و هویت ما هستند و هنرمندان زیادی در طول تاریخ روی این سماورها کار کرده‌اند حداقل برای کار این هنرمندان کمی ارزش قائل باشیم.
کوچک ترین و بزرگترین سماور مجموعه
وی افزود: در مجموعه‌ام سماورهای زیادی در اندازه‌ها و شکل‌های مختلف دارم؛ سماورهای زیبایی که کوچکترین آنها ۲ کیلو وزن دارد و بزرگترینشان ۵۰ کیلو البته سماورهای کوچکتری در دنیا وجود دارد که هنوز موفق نشده‌ام آنها را خریداری کنم.سماورهایی که در این مجموعه وجود دارد از گنجایش نیم لیتر شروع و به ۹۰ لیتر می‌رسد اما در حال حاضر سماور مظفرالدین شاه و چند سماور که از دیگر کشورها خریداری کرده‌ام در مجموعه‌ام پادشاهی می‌کنند.
تعجب روس‌ها از مجموعه سماورهای ایرانی
نخعی می‌گوید: من سیر تکامل سماور را در ایران در نظر گرفتم که حدود ۳۵۰ سال پیش قدمت دارد و به ترتیب سیر تکامل انواع سماورها را جمع آوری کردم؛ در کشور آذربایجان و هرات در گذشته سماورهایی ساخته می‌شده که از فلز بوده و بعدها جنس فلز آن تغییر کرده، مجموعه من واقعاً خاص است و افرادی که در روسیه سماور دارند وقتی سماورهای من را می‌بینند تعجب می‌کنند.
وی درباره سماورهایی که خریداری می‌کند عنوان کرد: اگر کسی به کاری علاقه داشته باشد به مرور زمان همه او را می‌شناسند و اکنون در ایران همه برای فروش سماور به من مراجعه می‌کنند و حتی از کشورهای ارمنستان، تاجیکستان، افغانستان، آذربایجان و سوریه و عراق برایم سماور می‌آورند.
نخعی درد و دل‌های زیادی نیز داشت و گفت: کاش مرکزی به عنوان خانه مجموعه‌داران ایجاد شود و مجموعه‌داران در این مکان جمع شوند و هر مجموعه‌دار، مجموعه خود را در آنجا به نمایش بگذارد و به عنوان یک مرکز تفریحی و گردشگری مطرح شود به عنوان مثال می‌توان در یک خانه قدیمی این اتفاق رقم بخورد ما مجموعه داران بسیار خوبی در ایران داریم اما متاسفانه اشیایی که دارند در انبار خاک می‌خورد.
درخواست از میراث فرهنگی
این مجموعه دار عنوان کرد: مردم ایران “خاطره باز” هستند و خاطراتشان با دیدن مجموعه‌های تاریخی زنده می‌شود. تمام خرید و فروش سماورهای من خاطره است چرا که یک شیء عتیقه را باید با التماس بخرم و با التماس بفروشم چیزی نیست که مورد علاقه همه باشد و باید آن را واقعاً لمس و حس کرد و ارزش آن را دانست. افراد زیادی از سماورهای من خاطره دارند و با آن خاطره بازی می‌کنند.
نخعی خاطرنشان کرد: سازمان میراث فرهنگی و شهرداری باید مجموعه‌دارها را دور هم جمع کنند تا این اشیا در ایران حفظ شود و به نوعی جلوی خروج آنها گرفته شود؛ خلق یک اثر شاید خیلی راحت‌تر از حفظ آن باشد؛ ما در ایران هنرمندان زیادی داریم اما افراد کمی هستند که جلوی از بین رفتن این اشیا را می‌گیرند.
