افزایش آمار طلاق طی چند سال گذشته وقرارگرفتن نام خراسان رضوی در رتبه های اول تا سوم استان های دارای آماربالای طلاق در کشور به ویژه در طلاق های توافقی، مسئولان استان را برآن داشت تا راهکار هایی را برای توقف وکاهش طلاق به ویژه طلاق توافقی بیندیشند، اما دلایل افزایش طلاق به خصوص طلاق های توافقی وراهکار های کاهش آن چیست؟ برای روشن شدن این موضوع به سراغ مسئولان بهزیستی که چندی است متولی اجرای طرح های کاهش طلاق در استان شده اند می رویم.
«غلامحسین حقدادی» معاون اموراجتماعی بهزیستی استان دراین باره به خراسان رضوی می گوید: متاسفانه در سال های گذشته جزو استان هایی بودیم که در طلاق وضعیت خوبی نداشته ودر رتبه های اول قرار داشتیم به خصوص در سال ۹۳ که آمار طلاق ناگهان افزایش پیدا کرد.
وی می افزاید: اما سال ۹۴ شاهد کاهش مختصری در آمار طلاق بودیم اما باز هم استان ما در بحث طلاق شرایط خوبی نداشته و در مورد افزایش آمار طلاق مشکل داشتیم. در همین حال مجلس قانون حمایت از خانواده را تصویب کرد که در ماده ۱۶ آن بحث و مشاوره قبل از طلاق به ویژه در طلاق توافقی الزامی شده بود.
الزام مشاوره برای طلاق های یک طرفه
وی اضافه می کند: با توجه به این الزام قانونی، دادگستری خراسان رضوی با اعتمادی که به بهزیستی استان داشت، طرح مشاوره الزامی طلاق را به مراکز وکلینیک های مشاوره بهزیستی واگذارکرد که این امرمنجربه اجرای طرح مشترکی میان بهزیستی ودادگستری شد که ابتدا در خصوص طلاق های توافقی اجرا وسپس طلاق های یک طرفه نیز به آن اضافه شد.
وی بابیان این که این طرح مشترک ابتدا فقط در مشهد اجرا شده است، تصریح می کند: اما با توجه به موفقیت طرح در کاهش طلاق توافقی، اکنون این طرح در سایر شهر های استان وتا پایا ن سال ۹۵ نیز برای کلیه درخواست های طلاق اجرا خواهد شد.
حقدادی می گوید: با توجه به این که باید تعدادزیادی متقاضی طلاق در مراکز مشاوره پذیرش، توزیع وارزیابی می شدند این مراکز را مجهز به سیستم اتوماسیون کردیم تا بدون نیاز به مکاتبه و گرفته شدن وقت مراجعان فرآیند مشاوره را به خوبی اجرا کنیم.
مشاوره برای تمام طلاق ها
وی می افزاید: درحال حاضربا حمایت دادگستری استان وتلاش بهزیستی، افراد برای تمام طلاق ها به بهزیستی مراجعه می کنند وبه مراکز مشاوره وکلینیک های مددکاری ارجاع داده می شوند وبعد از طی روند مشاوره درکلینیک ها نتیجه مشاوره از طریق بهزیستی به قوه قضاییه اعلام می شود.
معاون امور اجتماعی بهزیستی خراسان رضوی با اشاره به این که خوشبختانه در طول بیش از ۸ ماه از اجرای این طرح حدود ۸۰۰زوج از طلاق منصرف شده وسازش داشته اند اظهار می کند: این تعداد سازش بیشتر از پیش بینی های ما در روز های اول شروع این طرح بود که نشان داد این طرح می تواند راهکار خوبی برای کاهش طلاق باشد.
علت های طلاق
وی درپاسخ به این که دلایل اصلی طلاق چیست؟ می گوید: با این موضوع دو گونه می توانیم برخورد کنیم. یکی از دلایل طلاق علت هایی است که مراجعه کنندگان به مراکزمشاوره بیان می کنند ودیگری علت های نهفته ای است که مشاوران در فرآیند مشاوره به آن دست می یابند لذا برای این که دلایل اشتباه نشود این دو را جداگانه بررسی می کنیم.
حقدادی تصریح می کند: با توجه به این موضوع یک بار دلایل را از زبان زن یا مردی که برای طلاق مراجعه کرده اند اعلام می کنیم ودر جایی دیگر دلایل طلاق از سوی کارشناس ومشاوری که این افراد را ارزیابی کرده است بررسی واعلام می شود که این دو موضوع متفاوت است زیرا کارشناسان لایه های پنهان را بررسی کرده و در مشاوره ها به آن دلایل می رسند. بر این اساس دلایلی که مراجعه کنندگان برای طلاق اعلام می کنند دلایل اصلی نیست ودلایل پنهانی برای طلاق وجود دارد که آن ها دلیل اصلی طلاق هستند.
وی می گوید: از نظرزنانی که برای طلاق رجوع می کنند مهمترین علتی که منجر به طلاق می شود نپذیرفتن مسئولیت توسط مردان است و از ناحیه مردان نیزبیشترین دلیل درخواست طلاق مهارت کافی نداشتن زنان برای ارتباط موثر است.
وی اضافه می کند: در مجموع ازنظر مراجعان زن ومرد دلایل اصلی طلاق نپذیرفتن مسئولیت توسط مردان، نداشتن مهارت ارتباط موثر از سوی زنان وعلت دیگر رضایت نداشتن از زندگی زناشویی و مسائل جنسی است.
وی می افزاید: البته افراد در مراجعات خود شکایت های زیادی مطرح می کنند که بیان این ۳ دلیل از سوی افراد متقاضی طلاق فراوانی بیشتری داشته است.
حقدادی تصریح می کند: البته از نظر کارشناسان ومشاورانی که با این افراد جلسات مشاوره داشته اند بحث ناتوانی و نداشتن مهارت زناشویی ومسائل جنسی فراوانی بیشتری داشته و اعتیاد وخشونت که البته بیشتر شکایت ها از خشونت های کلامی است در رده های بعدی قراردارد.
معاون اموراجتماعی بهزیستی استان با بیان این که خشونت هم بدنی است، هم کلامی وهم اقتصادی اظهارمی کند: اما فراوانی خشونت کلامی بیشتر از سوی مراجعان به عنوان دلیل طلاق مطرح شده که شامل بددهنی، فحاشی و توهین است و تاثیر آن در تصمیم به درخواست طلاق بیشتر از خشونت بدنی است.
وی می گوید: ما وقتی از خشونت اسم می بریم تصور مردم خشونت بدنی است وخشونت را کتک کاری وضرب وشتم می دانند در حالی که ما نمی خواهیم مردم تصورشان از خشونت در طلاق فقط خشونت بدنی باشد.
وی می افزاید: قبل از این که با همکاری قوه قضائیه راهکارراه اندازی مراکز مشاوره را اجرا کنیم قانون آن ابلاغ شده بود اما مراجعان به مراکز مشاوره به صورت مستقیم ارجاع داده می شدند وآن جا نیز مشاوران پاسخی ارائه می دادند و طرحی وجود نداشت که در راستای اجرای این قانون چه اقداماتی انجام شود.
حقدادی با اشاره به این موضوع که مشاوره ها فرآیند نظام مندی نداشت و تنها متقاضی طلاق به مراکز مشاوره مراجعه می کرد و نامه ای می گرفت وبرای دادگستری می برد تا کارش انجام شود، اظهارمی کند:
با توجه به این که مشاوره ها با کیفیت خوبی انجام نمی شد وبا عجله وتوجیه بود میزان موفقیت مراکز مشاوره درکاهش طلاق حدود ۶درصد بوداما با ایجاد فرآیندی منظم از خرداد ماه گذشته تاکنون به صورت میانگین ۱۷٫۸درصد از متقاضیان طلاق توافقی اعلام سازش کرده اند.
وی می افزاید: اما اعلام سازش یک موضوع وطلاق نگرفتن موضوعی دیگر است و ۱۷٫۸درصدکاهش شامل افرادی است که در فرآیند مشاوره های کلینیک های بهزیستی شرکت وسازش کرده اند اما تعداد زیادی از متقاضیان طلاق هنگامی که فرآیند طلاق را دیده اند، انصراف داده واعلام کرده اند که نمی خواهیم طلاق بگیریم که اگر این افراد را محاسبه کنیم به رقم بیش از ۳۰درصد خواهیم رسید.
وی می گوید: خوشبختانه عملکرد مثبت طرح راه اندازی مراکز مشاوره در سازش ها وکاهش طلاق باعث شد تا سایر استان ها نیز ترغیب به استفاده از این طرح شوند.
وی با بیان این که نتیجه اجرای این طرح روی آمار های مختلف تاثیر گذار بوده است،اظهار می کند: اگر آمار ۶ماه ابتدایی سال ۹۵مشهد را با شش ماهه مشابه سال ۹۴مقایسه کنیم می بینیم که آمار طلاق در مشهددر شش ماهه اول سال ۹۵حدود۸درصد کاهش پیدا کرده است.
معاون امور اجتماعی بهزیستی استان می افزاید: البته اگر آمار طلاق در کل استان کاهش نیافته دلیلش اجرای روند گذشته مراحل طلاق دردیگر شهر های خراسان رضوی است که امیدواریم با اجرای طرح مشاوره درسایر شهر های استان نیز شاهد کاهش طلاق طی سال ۹۶ در سراسر استان باشیم.
وی اضافه می کند: ما انتظار داشتیم رشد طلاق در مشهد با این همه حاشیه نشین که در خودش دارد نسبت به سایر کلانشهر ها بالاتر باشد. اکنون اگر طلاق در مشهدکاهش پیدا کرده از نتایج اجرای طرح مشاوره قبل از طلاق بوده است.
وی درباره این که گفته می شود دلیل کاهش طلاق در مشهد مراجعه متقاضیان طلاق توافقی به سایر شهر های استان است، اظهار می کند: مشهد یک شهر ۳میلیون نفری است با ۱۲-۱۰هزار طلاق درسال گذشته، اگر ۱۰ درصد از این آمار به شهر های دیگر استان منتقل شوند صدای مسئولان این شهر ها در می آید. به طورمثال چناران که درصد کمی از آمارطلاق را به خود اختصاص می دهد اگریک درصد از طلاق های مشهد به این شهر منتقل شود آمار آن ها دو برابر می شود.
حقدادی می گوید: تاکنون گزارشی مبنی بر افزایش چشمگیر طلاق در سایر شهر ها به دلیل مراجعه متقاضیان طلاق توافقی به آن جا نداشته ایم البته نمی توانیم بگوییم مراجعه برای درخواست طلاق از مشهد به شهر های دیگر صفر بوده اما اگر هم این کار انجام شده کمتر از یک درصد بوده است.
