خراسان
ضعف مهارتی فارغالتحصیلان، ارزش مدارک دانشگاهی را کاهش داده است
عضو هیئت علمی جهاد دانشگاهی خراسان رضوی گفت: ضعف در کیفیت خروجی دانشگاهها و افزایش عرضه فارغالتحصیلان نسبت به تقاضا در بازارکار، باعث کاهش ارزش مدارک دانشگاهی شده است.
به گزارش ایسنا- منطقه خراسان، دکتر حامد بخشی امروز ۲۶ تیر ماه در نشست “کارکردهای اجتماعی و فرهنگی دانشگاه در جامعه” از سلسله نشستهای فرهنگ دانشگاهی که در سازمان مرکزی جهاددانشگاهی مشهد برگزار شد، با اشاره به کارکردهای فرهنگی و اجتماعی دانشگاههای امروز ایران، اظهار کرد: طی سالهای اخیر کارکرد انتقال و تولید دانش و مهارتورزی دانشگاههای ایران تضعیف شده است. استانداردها و معیارهای نیروی ماهری که امروز از دانشگاه فارغ التحصیل می شود، پایین آمده است.
وی با تاکید براینکه فراگیری فرهنگ دانشگاهی در جامعه افزایش یافته است، تصریح کرد: امروز افراد بیشتری به دانشگاهها وارد میشوند، در نتیجه اشاعه فرهنگ دانشگاهی در جامعه گسترش یافته است.
عضو هیئت علمی جهاد دانشگاهی خراسان رضوی با بیان اینکه اکنون دانشگاه به میزان زیادی از کارکرد فشار اجتماعی تهی شده است، اضافه کرد: در گذشته کارکرد دانشگاه بر ایجاد فشار اجتماعی برای حرکت به سمت ارزشها بود، اما امروز صرفا به یک نهاد خوددرگیر و مدرک محور تبدیل شده است و جنبشهای اجتماعی در میان دانشجویان کاهش یافته و بیشتر درگیر معیشت شدهاند.
بخشی ادامه داد: امروز کارکرد صنعت دانشگاهی در کشور تقویت شده است، یعنی اگر دانشجو فرصت کافی برای انجام تکالیف خود ندراد، صنعت دانشگاهی آن را برایش انجام میدهد.
وی دانشگاه نهادی در جامعه است که متولی ارائه، تولید دانش و پژوهش در سطح عالی دانست و گفت: دانشجویان در دانشگاه جوان، فاقد شغل، مجرد، همسنو سال و هم راستا و معمولا فارغ از اندیشه معیشت و تامین زندگی هستند. دانشجو را معمولا فردی با نگاه مستقل، رادیکال و غیر محافظهکارانه میدانیم که به دلیل نداشتن وظیفه امرار معاش کارکرد غیر معیشتی و فراغتی زیادی دارد.
عضو هیئت علمی جهاد دانشگاهی خراسان رضوی افزود: طی سالهای اخیر روند تغییر قشر دانشجویان به افراد میانسال، متاهل و که بیشتر درگیر معیشت هستند، باعث شده تا آمادگی ذهنی پذیرش برخی مسائل اجتماعی از بین برود و استانداردهای دانشگاه پایین بیاید که این امر کیفیت دانشگاهها را تضعیف کرده است.
بخشی با بیان اینکه کارکردهای رسمی دانشگاه تولید، انتقال و نگاهداشت دانش و انتشار و استفاده از آن در جامعه است، ادامه داد: انتظار ما از دانشگاه، پژوهش برای تولید دانش و همچنین تولید نیروی انسانی توانمند برای اجرای فعالیتهایی است که تنها دانش آموختگان دانشگاه میتوانند آن را انجام دهند. در سالهای اخیر فعالیت دانشجویان بسیار کاهش یافته و در مقابل آن، صنعت دانشگاهی تقویت شده است که به انجام پروژههای دانشجویی میپردازند.
وی در خصوص کارکردهای دانشگاه تاکید کرد: هر نهادی دو کارکرد رسمی و غیر رسمی دارد. دانشگاه هم علاوه بر کارکرد رسمی، کارکردهای غیررسمی دارد که به ازدواج به عنوان یک کارکرد پنهان میتوان اشاره کرد.
عضو هیئت علمی جهاددانشگاهی خراسان رضوی عنوان کرد: سه کارکرد اصلی در جامعه برای دانشگاه قائل هستیم و جامعهپذیری یکی از آن کارکردهاست. چه در غرب و چه در شرق دانشجویی که در دانشگاه تحصیل میکند نوع دیگری میاندیشد و زندگی میکند. در حاشیه درس و دانشگاه فراگیریهای خاصی دارد و فعالیتهای پژوهشی به جامعهپذیری دانشجو کمک میکند. بنابراین جامعهپذیری فردی که پس از دیپلم به بازار کار ملحق شده با جامعه پذیری دانشجو متفاوت است. اما امروزه در جامعه دانشگاهی کارکرد جامعهپذیری اولیه به جامعهپذیری مجدد تغییر یافته است، زیرا افراد با سنین بالا و تنها برای کسب مدرک بالاتر به دانشگاه ورود میکنند.
بخشی خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه معمولا دانشگاه نهادی متشکل از دانشجویان به لحاظ ارزشی با بافت یکسان و با فضای ذهنی و سنی همانند است، مستعد فشارهای خاصی به جامعه است. دانشجویان به دلیل این که در فضای متمرکزی قرار دارند، می توانند کنشهای جمعی به وجود آورند و سریعا می توانند با یکدیگر ارتباط داشته باشند و مطالبات خود را درخواست کنند. مطالبات دانشجویان همیشه عدالتخواهانه و یا آزادی خواهانه بوده است و در نوع سوم مطابات به دنبال ایدئولوژیهای خاص خود هستند.
وی تصریح کرد: با توجه به روحیه آزادی خواه، آرمانخواه، مجرد، رادیکال و فارغ از معیشت دانشجویان، آنان به دنبال مطالبات مدنی و غیر مدنی هستند. یکی از راهکارهای که می تواند دانشجو را از این مطالبات دور کرد، دغدغهمند کردن دانشجو در حوزه معیشت است؛ با سیاستهایی مانند پولی کردن سلف و یا اتوبوس و خوابگاه، می توان در دانشجو دغدغه معیشتی ایجاد کرد تا به مطالبات مدنی و غیر مدنی کمتر بیاندیشند.
عضو هیئت علمی جهاددانشگاهی خراسان رضوی ادامه داد: دانشجویان دیگر مطالبات اجتماعی ندارند و کارکردهای فشار اجتماعی از بین رفته است. ضعف در کیفیت خروجی دانشگاه و افزایش عرضه از تقاضا منجر به کاهش ارزش مدارک دانشگاهی شده است.
بخشی اضافه کرد: افراد با مدرک دانشگاهی به کار غیر مرتبط با رشته خود میپردازند در صورتیکه اگر فرد در جایگاه شغلی متناسب با تحصیلات خود قرار نگیرد، برای جامعه مفید نخواهد بود.
وی عنوان کرد: نهاد دانشگاه در غرب و شرق با یکدگر متفاوت است. اگر بخواهیم معادل دانشگاههای غربی را در ایران در نظر بگیریم میتوان به حوزههای علمیه در کشور اشاره کرد زیرا هر دو کارکرد تولید و انتقال دانش برای نسل بعد و نوآوریهای علمی را دارند.
عضو هیئت علمی جهاددانشگاهی خراسان رضوی ادامه داد: دانشگاه در غرب مسئله اشاعه ندارد و به صورت خودجوش به نوآوری علمی و دانش میپردازد و جامعه بر این مبنا پیش میرود، اما دانشگاه در شرق نیاز به اشاعه دانش و فناوری از کشورهای پیشرفته دارد.
برای مثال مدرسه دارالفنون تنها برای انتقال دانش و فناوریهای غربی به داخل کشور تاسیس شد که این ویژگی در کشورهای غربی وجود ندارد و تنها به تولید علم میپردازند.
بخشی تاکید کرد: کارکرد غیر رسمی و پنهان دانشگاه در شرق انتقال و اشاعه فرهنگ جوامع پیرامونی به خصوص جوامع غربی به داخل کشور است.
وی ادامه داد: ارزشهای فرهنگی به طور خاص فرهنگ غربی از طریق دانشگاه به داخل کشور نفوذ مییابد و نهادی که به اندازه دانشگاه بتواند در اشاعه این فرهنگ موثر باشد، وجود ندارد.
عضو هیئت علمی جهاددانشگاهی خراسان رضوی تصریح کرد: یک جامعه نیازمند اشاعه بیرون به درون است و برای پیشرفت و تحول فرهنگی نیازمند نوآوری و اشاعه است. فرهنگ جامعه راکد می ماند مگر اینکه نوآوری و زایش ازدرون داشته باشد و یا از دیگران اقتباس کند که به آن اشاعه فرهنگی میگویند.
بخشی با اشاره به اینکه اشاعه فرهنگی به درون کشور، درتوانمندی جامعه موثر است، اما اگر به مقدار زیادی انجام شود، باعث ایجاد خودباختگی فرهنگی در جامعه می شود، خاطرنشان کرد: ۸۰ درصد دانش متاثر از غرب است و اثر مستقیم در پذیرش فرهنگ غربی دارد؛ نمونههایی مانند دموکراسی، آزادیخواهی، مردم سالاری در دانشگاه از غرب شکل گرفت و تقویت شد.