موج تازه فرار مغزها/ رکورد جدید مهاجرت دانشجویان ایرانی به آمریکا با رشد ۲.۲برابری
گزارشهای رسمی از «افزایش ۲.۲برابری» دانشجویان ایرانی آمریکا در سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۶ خبر میدهد؛ این شرایط نگرانیها درخصوص فرار مغزها و شرایط نخبگان جوان کشور در دولت یازدهم را افزایش داده است.
یک نگرانی دیگر هم که به آقای ستّاری اجمالاً گفتم، نگرانی از خود بنیاد نخبگان است؛ بنیاد نخبگان خیلی مهم است؛ لازم است بنیاد نخبگان، زنده و پرتحرّک باشد… آقای ستّاری! اگر واقعاً میبینید که معاونت علمی و بنیاد نخبگان با هم نمیسازند، یعنی وظایف بنیاد نخبگان با فعّالیّتهای وسیع معاونت علمی سازگار نیست، یک فکری برایش بکنید؛ یا از هم جدایشان کنید یا لااقل در ذیل همان چهارچوب معاونت علمی، یک مدیر قوی برای بنیاد نخبگان بگذارید؛ کار بنیاد نخبگان را به دانشگاهها واگذار نکنید. اگر دانشگاهها اینکاره بودند و میتوانستند این کار را بکنند، اصلاً بنیاد نخبگان را تشکیل نمیدادیم.
بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار با نخبگان ۲۸ مهر ۹۵
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، پیش از این از سقوط رتبه علمی ایران در منطقه، به رده یازدهم پردهبرداری شد؛ در حالی که معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در آماری اشتباه و با اتکا به شاخصهایی نادرست، رتبه ایران را در منطقه سوم اعلام کرده بود. (گزارش مشروح این آمارسازی را {اینجا} بخوانید)
انستیتو بینالمللی آموزش آمریکا نهادی رسمی است که سالانه تعداد دانشجویان خارجی شاغل به تحصیل در این کشور را اعلام میکند؛ این انستیتو در آخرین بیانیهاش اعلام کرد در سال تحصیلی ۲۰۱۶ ــ ۲۰۱۵ تعداد دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در آمریکا به ۱۲۲۵۶ دانشجو رسیده که پس از انقلاب اسلامی یک رکورد محسوب میشود. در سال تحصیلی ۲۰۱۱ ــ ۲۰۱۰ تعداد دانشجویان ایرانی آمریکا ۵۶۲۶ نفر بود که این عدد در سال گذشته بیش از دو برابر شد؛ این افزایش باعث شد تا رتبه جمهوری اسلامی ایران در ارسال دانشجو به آمریکا در سال ۲۰۱۶ به رتبه یازدهم کشورهای جهان برسد.
انستیتو بینالمللی آموزش آمریکا هرساله نسبت دانشجویان در مقاطع مختلف را نیز اعلام میکند. نکته حائز اهمیت در بررسی آمار ۲۵ کشور اول در اعزام دانشجو به آمریکا این است کهایران رتبه نخست در نسبت ارسال دانشجوی در مقاطع کارشناسی ارشد و یا دکتری را بین کشورهای دنیا داراست. مطابق این گزارش، ۷۷٫۷ درصد دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در آمریکا در مقطع تحصیلات تکمیلی هستند، بهعبارت دیگر در سال تحصیلی ۹۵ ــ ۹۴ روزانه ۲ دانشجوی در مقاطع کارشناسی ارشد و بالاتر کشور را بهمقصد آمریکا ترک گفتهاند. نکته حائز توجه این است که این دانشجویان پس از مدت کوتاهی فارغالتحصیل شده و در آمریکا مشغول به کار میشوند؛ لذا بخش قابل توجهی از آنان به کشور بازنمیگردند.
با توجه به اینکه جمهوری اسلامی ایران برنامه اعزام دانشجو بهصورت بورسیه به آمریکا ندارد، لذا این تعداد دانشجو باید با هزینه شخصی به این کشور عزیمت کنند و شخصاً برای اخذ پذیرش از دانشگاههای این کشور اقدام کنند. از طرف دیگر با توجه به سطح علمی دانشگاههای آمریکا، این دانشگاهها طبیعتاً تنها به دانشجویان مستعد و قوی پذیرش میدهند، لذا خروج نزدیک به هزار دانشجو تنها در یک سال از جمهوری اسلامی بهمقصد آمریکا باید مورد بررسی و آسیبشناسی جدی نهادهای قانونگذار مانند کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی و نهاد عالی سیاستگذار مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار گیرد، از طرف دیگر بنیاد ملی نخبگان که نهاد سیاستگذار و برنامهریز برای ساماندهی به امور نخبگان در کشور است باید پاسخگوی رشد شتابان خروج نخبگان از کشور باشد.
انستیتو بینالمللی آموزش در گزارش سال ۲۰۱۶ خود اعلام کرده که حضور دانشجویان ایرانی در آمریکا ۳۸۶ میلیون دلار به اقتصاد این کشور کمک کرده است.
لازم به ذکر است بنیاد ملی نخبگان، اخیراً گزارشی برای ارائه به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه کرده که در آن گزارش آمارها را تنها تا سال ۸۶ مورد تحلیل و بررسی قرار داده است.