چند جایگاه‌دار بنزین در گفت‌و‌گو با «وقایع اتفاقیه»، نگران پیامدهای بعد از افزایش احتمالی قیمت بنزین بودند؛ مانند موقعی که مردم چند پمپ بنزین را آتش زدند اما یکی از آنها بعید می‌داند اتفاق خاصی رخ دهد و می‌گوید: 70 درصد جامعه که مرفه هستند، فرقی برایشان نمی‌کند بنزین چند‌تومانی بزنند، کسی که ماشین زیر پایش صد میلیون تومان است، نگران صدتومان بالا و پایین‌شدن قیمت بنزین نیست. چند مغازه‌دار هم در گفت‌و‌گو با «وقایع اتفاقیه» می‌گویند: یادتان هست در گذشته تا قیمت بنزین گران می‌شد، قیمت آدامس هم صد تومان می‌رفت بالا؟ وضعیت با قدیم چندان تفاوتی نکرده.»
تاکسی‌داران نگران‌ترین افراد درباره قیمت بنزین هستند؛ یکی از آنها می‌گفت: فردای روزی که بنزین‌گران شود، چک‌و‌چانه‌های ما هم با مسافران زیاد می‌شود، دعوا سر کرایه تاکسی‌ها بالا می‌گیرد؛ کسی که بنزین را‌گران می‌کند، اول باید به همه اینها فکر کرده باشد.»
سال گذشته بود که به دلیل کسری 16 هزار میلیارد‌تومانی منابع هدفمندی یارانه‌ها، دولت با کشمکش‌های فراوان اقدام به افزایش چند‌باره قیمت بنزین کرد؛ اگرچه سال 93 اعلام شده بود که سال 94 هیچ‌گونه افزایشی در قیمت بنزین به‌وجود نخواهد آمد. در همان زمان سهمیه بنزین 700 تومانی بنزین حذف شد تا بر تعداد مخالفان سیاست‌های اقتصادی دولت افزوده شود. خرداد سال گذشته بود که دولت برای مبارزه با قاچاق بنزین تصمیم به گران‌شدن آن گرفت که با واکنش منتقدان روبه‌رو شد.
در آن زمان محمد‌باقر نوبخت، سخنگوی دولت در نشست خبری خود اشاره‌ای به الزام قانون هدفمندی یارانه‌ها و برای اینکه پاسخ منتقدان افزایش قیمت بنزین را نیز داده باشد، گفت: خلاصه قانون هدفمندی یارانه‌ها این است؛ گران‌کن، قیمت را افزایش بده و بخشی از آن را بین مردم تقسیم کن. دولت یازدهم که هم وامدار سیاست‌های اقتصادی دولت گذشته ازجمله قانون هدفمندی‌یارانه‌هاست و به دلیل تقاضای مصرفی ایجاد‌شده، کنار‌گذاشتن این قانون برایش غیر‌ممکن است و حالا روی پاشنه کسری بودجه می‌چرخد. گزارش‌ها نشان می‌دهند تعیین نرخ بنزین در سال‌های بعد از انقلاب، یکی از چالش‌‌برانگیزترین تصمیم‌گیری‌های دولت‌ها و نیز تأثیرگذارترین نرخ‌ها در افزایش تورم بوده است.
بنزین لیتری 80 تومانی ابتدای دولت احمدی‌نژاد، اکنون در مرحله چهار یا پنج‌نرخی‌شدن است. هرچند بسیاری از تحلیلگران موضوع بنزین را در ایران بسیار سیاسی می‌دانند اما افرادی هستند که از سیاست افزایش قیمت بنزین دفاع می‌کنند. این عده بر این باورند قیمت نازل بنزین در ایران، موجب تردد بی‌رویه خودروها در شهر، افزایش مصرف و بنزین و همچنین موجب ایجاد مشکلات زیست‌محیطی شده است. برخی دیگر بر این باورند، تاکنون هیچ دولتی نتوانسته به تصمیم درستی درباره تعیین نرخ بنزین برسند، تصمیم آسانی که کشورهای همسایه ما مانند ترکیه سال‌ها پیش آن را اتخاذ کرده‌اند.
به نظر می‌رسد بی‌تدبیری‌های دولت‌های گذشته در ثابت نگاه‌داشتن قیمت بنزین، موجب افزایش واردات و مصرف این سوخت شد تا‌جایی‌که دیگر سهمیه‌بندی بنزین نیز نتوانست جلوی مصرف بی‌حساب‌و‌کتاب بنزین در ایران را بگیرد؛ اگرچه دولت امیدوار است بتواند با هدفمندی یارانه‌ها و افزایش قیمت حامل‌های انرژی، به نوعی مصرف وفسادهای ناشی از تفاوت قیمت بنزین با ایران و شهرهای مرزی را کنترل کند. بسیاری از تحلیلگران اقتصادی بر این باور هستند بنزین رابطه مستقیمی با تورم دارد. میزان تورم ایجاد‌شده با افزایش قیمت بنزین انکار‌ناپذیر است، اگرچه اکنون شاید بخشی از این هیجانات قیمتی زیر سایه پرداخت یارانه‌های نقدی پنهان می‌شود اما تجربه سال‌های گذشته نشان داده است، هر بار قیمت بنزین افزایش یافته، نرخ تورم نیز خود را به افزایش یک یا دو درصدی رسانده است.
چقدر بنزین وارد کردیم؟
دولت یازدهم تصمیم دارد روزانه هشت میلیون لیتر بنزین به کشور وارد کند. د‌راین‌بین شاید نگاهی گذرا به آمار واردات و مصرف این فرآورده در سال‌های 1357تا 1389 در کشور گواهی بر این ادعا باشد؛ چراکه ایران برای اولین‌بار در سال 1361 به وارد‌کننده بنزین تبدیل شد. در اولین سال واردات، ایران فقط با کمبود یک میلیون و 200 هزارلیتری بنزین در هر روز مواجه بود اما بی‌توجهی به مدیریت مصرف و مهار آن از طریق روش‌هایی مانند افزایش قیمت و فرهنگ‌سازی، موجب شد ایران در مدت هفت سال میزان واردات بنزین خود را به پنج میلیون لیتر در روز افزایش دهد.
براساس آمارهای موجود در سال 1381، وزارت نفت برای تأمین نیاز بنزین کشور روزانه بیش از 10 میلیون لیتر از این فرآورده را وارد کرده است که این رقم دو سال پس‌از‌آن به بیش از 22 میلیون لیتر در روز افزایش یافته است. در سال 1385 واردات این فرآورده در هر روز به بیش از 27 میلیون لیتر در روز رسیده است که البته علت اصلی آن، تأکید مسئولان نفتی آن زمان بر توسعه‌نیافتن پالایشگاه‌های کشور برای تولید بنزین بوده است؛ چرا که مسئولان نفتی در آن‌زمان با تأکید بر قیمت پایین بنزین در بازارهای جهانی، تأکید می‌کردند توسعه پالایشگاه‌های کشور با‌توجه به هزینه پایین واردات، اصلا به صرفه نیست.
استدلالی که در اواخر دولت هشتم به‌شدت رد شد و در ابتدای دولت نهم با توسعه پالایشگاه‌های قدیمی و برنامه برای احداث هفت پالایشگاه جدید شکل تازه‌ای به خود گرفت. افزایش یک‌مرتبه واردات بنزین در شرایطی که قیمت این فرآورده در بازار جهانی به یک‌باره افزایش یافت، باعث شد تا مسئولان نفتی به فکر چاره‌ای برای این مشکل بیفتند و طرح سهمیه‌بندی بنزین را به عنوان بهترین روش برگزینند. روشی که در زمانی کوتاه به یادها سپرده شود و تنها از آن استفاده از کارت‌های سوخت باقی ماند. با این حال همین امر باعث شد واردات بنزین از مرز روزانه 28 میلیون لیتر در سال 1385 به 19 میلیون لیتر در سال گذشته آن برسد.
بر‌اساس‌این گزارش همچنین در سال 94 نیز روزانه به ارزش سه میلیون و 950 هزار دلار بنزین به کشور وارد شده است. همچنین تولید بنزین در سال‌های بعد از هدفمندی یارانه‌ها از 46 میلیون لیتر در روز، سال 89 به رکورد 67. 5 میلیون لیتر در سال 92 رسید و در سال 94 به 64 میلیون لیتر در روز کاهش یافت.
منبع:وقایع اتفاقیه
