صنعت گردشگری ایران با همه آرزوهای رونق و توسعه و همه خسارت‌ها و رکودهای ناشی از بحران همه‌گیری کرونا، اکنون با گسترش واکسیناسیون عمومی و آغاز صدور روادید به روزهای پر رونق و حضور گردشگران در پسا کرونا امید بسته است.
«امید» تک درنای به جا مانده از گله‌غربی درناهای سیبری برای چهاردهمین سال پس از مرگ جفتش «آرزو» برای زمستان‌گذرانی عصر روز جمعه (هفتم آبان) در تالاب بین‌المللی فریدون‌کنار فرود آمد و دوره زمستان‌گذرانی خود را آغاز کرده است. بازگشت این پرنده زیبا موجی از شادی را میان مردم محلی و طبیعت‌دوستان و پرنده‌نگران ایجاد کرد و هم‌زمانی آن با گشایش مرزهای گردشگری در کشور، در میان فعالان گردشگری به نماد امید و آرزو برای بازگشت رونق به صنعت گردشگری در منطقه تبدیل شده است.
این در شرایطی است که بیش از ۲۰ ماه از همه‌گیری کرونا می‌گذرد و در میان همه صنایع و مشاغل و تجارت‌ها صنعت گردشگری دچار بیشترین آسیب شده است؛ با شیوع کرونا گردشگری نخستین حوزه بود که محدود و متوقف و کسب‌وکارهای آن تعطیل شد و در حال حاضر هم که واکسیناسیون شتاب بیشتری گرفته است آخرین صنعتی است که درهای آن گشوده می‌شود.
طبق گزارش سازمان جهانی جهانگردی (UNWTO) در دسامبر ۲۰۲۰ میلادی، سفر و گردشگری در آسیا و آفریقا بیش از ۷۰ درصد و در اروپا و آمریکا ۶۰ درصد کاهش یافته است، این روند باعث کاهش حدود ۹۰۰ میلیون نفری تعداد گردشگر و خسارت‌های چندین میلیارد دلاری به صنعت گردشگری در همان سال اول شیوع کرونا شد.
واکسیناسیون و دستورالعمل‌های بهداشتی، رهیافت احیای صنعت گردشگری
با شیوع کرونا و توقف گردشگری ،همه امیدها و آرزوها در اغلب کشورهای آسیای جنوب شرقی مانند تایلند، مالزی، اندونزی و ویتنام که گردشگری سهم بزرگی در اقتصاد آنها دارد و برای ثبت رکوردهای رونق گردشگری و جذب میلیونی گردشگر در خیز برداشته بودند، از دست رفت.
مالزی که در صنعت گردشگری سرمایه‌گذاری زیادی انجام داده است، پیش از شیوع کرونا در سال ۲۰۱۹، ورود بیش از ۲۶ میلیون گردشگر را ثبت کرده بود این در حالی است که در سال ۲۰۲۰ فقط چهار میلیون نفر توریست جذب کرد و از زمانی که وارد محدودیت‌های سخت و قرنطینه شد هیچ گردشگری را نپذیرفت و این روند طرح‌های کلان این کشور را برای رونق گردشگری، با شکست و ناامیدی مواجه کرد.
این ناامیدی در مردم بیشتر کشورها که سفر از مهمترین نیازهای روحی و روانی و اقتصادی‌شان است به وضوح دیده میشد تا اینکه با پیدا شدن واکسن و آغاز واکسیناسیون، نور امیدی برای بازگشت روزهای پر رونق و جبران خسارت‌ها بر صنعت گردشگری تابیده شد. شواهد نشان می‌دهد دروازه‌های گردشگری در جهان در حال گشوده‌شدن است و گردشگری ایمن، هم به واسطه گسترش واکسیناسیون و همچنین تدوام رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی، نخستین رهیافت احیا و رونق این صنعت گرشگری در پساکرونا است.
چرخ صنعت گردشگری مجدد به حرکت درمی‌آید
اگر چه بنا به نظر متخصصان بهداشت، کرونا با ما در جهان خواهد ماند، اما روتد زندگی، تجارت و سفر ادامه دارد و و آرام آرام به روال طبیعی پیش از COVID۱۹ باز می‌گردد و می توان انتظار داشت با واکسیناسیون عمومی و صدور پاسپورت‌های بین‌المللی واکسن، واکسیناسیون کارکنان و تجهیز تاسیسات گردشگری با استانداردها و دستورالعمل‌های بهداشتی، گردشگری احیا و چرخ این صنعت مجدد به حرکت درمی‌آید.
باید توجه داشت واکسن نخستین شرط گردشگری ایمن و تضمین گردشگری پایدار و تنها راه احیای صنایع در رکود رفته به ویژه صنعت گردشگری است، و منطقی است که کشورهای گردشگرپذیر واکسیناسیون عمومی ۹۰درصدی مقصد، تزریق واکسن معتبر گردشگران، آزمایش PCR را مبنای پذیرش مسافر با کمترین ریسک شیوع قرار دهند و مرزهایشان را به روی گردشگران باز کنند.
عمر ویروس کرونا به ۲ سال نزدیک می‌شود، اما اشتیاق گردشگران برای بازدید از موزه‌ها و بناهای باستانی، پرنده نگری، طبیعت‌گردی و عکاسی در طبیعت، سفر برای حضور در آیین‌های مذهبی و معنوی، به دلتنگی چندین ساله تبدیل شده است و می‌توان تصور کرد که در پساکرونا موجی از گردشگر تشنه و مشتاق برای در جهان به ویژه در کشورهای گردشگرپذیر که مقصد گردشگری طبیعت هستند، شکل بگیرد.
کرونا فرصت تحقق آرزوی «گردشگری الکترونیک»
تجربه همه‌گیری کرونا، رکود و خسارت فرصت و چالشی برای همه کشورهای جهان شد تا در صنعت گردشگری خود را بازنگری کنند، گردشگری الکترونیک، هوشمندسازی، مطالعه و آگاهی از مقصد قبل از سفر و سفر ایمن و امن، آرزویی بود که فعالان صنعت گردشگری فکر نمی‌کردند به این زودی نهادینه شود، اما کرونا این فرصت را پیش روی برنامه ریزان صنعت گردشگری قرار داد تا این مفاهیم را تبیین و توسعه دهند.
سیاست‌گذاران و مجریان صنعت گردشگری در ایران با همه ظرفیت‌هایی که در حوزه گردشگری فرهنگی- تاریخی، گردشگری سلامت، گردشگری دینی و مذهبی، گردشگری خوراک وجود دارد، با همه زیرساخت‌هایی که پیش از کرونا فراهم بود، با همه خسارت‌هایی که به این صنعت وارد شد (که به حدود ۴۰هزار میلیارد تومان می‌رسد) با در نظر گرفتن پلان عبور از بحران، باید از نگاه تهدید به کرونا به رویکرد فرصت در این بیماری برسند، که البته در این مسیر برای رونق‌بخشی گردشگری در پساکرونا،هم‌اندیشی و همکاری بخش خصوصی و دولتی و سازمان‌های مردم‌نهاد در کنار همه ذی‌نفعان این صنعت، بسیار حائز اهمیت است.
اکنون که واکسیناسیون عمومی شتاب گرفته و وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اعلام کرده روند صدور روادید سفر برای گردشگران خارجی پس از ۲۰ ماه آغاز شده است، دیر زمانی نخواهد گذشت موج سفر به ایران آرام‌آرام آغاز و کسب‌وکارهای حوزه گردشگری مجدد رونق بگیرد، نیروی انسانی آموزش‌دیده که در دوران کرونا بیکار شدند به مشاغل خود در تاسیسات گردشگری در هتل‌ها و دفاتر خدماتی سفر بازگردند، خسارت‌های مادی و روحی ناشی از رکود و توقف سفر راهنمایان گردشگری جبران شود و اقتصاد بار دیگر در جوامع محلی و روستایی در رستوران‌های بین‌راهی، اقامتگاه‌های بومگردی و کارگاه‌های صنایع‌دستی جان بگیرد و امیدها و آرزوهای فعالان صنعت گردشگری محقق شود.
