مذهبی

معوذتين چيست؟ به کدام یک از سوره ها معوذتين می گویند؟


معوذتين یعنی چه,معنای معوذتين

به دو سوره فلق و ناس «معوذتين»‌مي‎گويند

بعضي از سوره‎هاي قرآن نام‎هاي مختلفي دارند از جمله سوره‎هاي فلق و ناس است كه يكي از نام‎هاي آنها «معوذه» است و به هر دو سوره اطلاق «معوذتين» (دو معوذه) شده است،لذا به دو سوره «معوذتين»‌مي‎گويند و در روايات هم به اين دو سورة مباركه اطلاق «معوذتين» ‌شده است.[1]

كلمه معوذه از «عَوْذ» گرفته شده به معناي پناه بردن و حفظ كردن خويش و پرهيز دادن از شر، از راه پناه بردن به كسي كه مي‎تواند آن شر را دفع كند.[2]

علت نام‎گذاري اين دو سوره به معوذتين 
قبل از جواب دادن به اين سؤال تذكر اين مسأله لازم است قرآن خود را به عنوان شفاء معرفي مي‎كند و مي‎فرمايد: «وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ ما هُوَ شِفاءٌ وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ وَ لا يَزِيدُ الظَّالِمِينَ إِلاَّ خَساراً؛[3] و ما آنچه از قرآن فرستيم شفاي دل و رحمت الهي به اهل ايمان است لكن كافران را به جز زيان چيزي نخواهد افزود» قرآن مي‎تواند براي كساني كه به او تمسك مي‎كنند و با او مأنوس هستند هم شفاي ظاهري براي آنها باشد و هم شفاي معنوي و روحي او باشد. [4]

امّا نسبت به اين سوره از روايات اين‎گونه استفاده مي‎شود كه اگر انسان خود يا ديگران را بوسيله اين دو سوره تعويذ كند، مريضي او خوب مي‎شود و از شروري كه در اين دو سوره بيان شده در امان خواهد بود، لذا از امام صادق ـ عليه السّلام ـ نقل شده که: «پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ مريض شدند، تب ايشان شدت پيدا كرد، جبرئيل (و ميكائيل) اين دو سوره را براي شفاي پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ نازل كردند، جبرئيل به قرائت سوره فلق و ميكائيل به قرائت سوره ناس در پايين پاي آن حضرت براي شفا متوسل شدند».[5]

هم‎چنين امام صادق ـ عليه السّلام ـ مي‎فرمايد: «پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرمود: اگر كسي خواست به ديگري بدي انجام بدهد، و او بخواهد كه خدا اين شخص را از او دور كند (و مانع بدي او شود) پس وقتي كه او را مي‎بيند بگويد: «اَعُوذُ وَ بِحَولِ اللهِ وَ قُوَتِهِ مِن حَولِ خَلقِهِ وَ قُوُّتِهِم» و سوره فلق را بخواند بعد هم اين آيه را بخواند: « فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُلْ حَسْبِيَ اللَّهُ لا إِلَهَ إِلا هُوَ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ[6]» در اين صورت خداوند فريب هر فريب‎كاري و مكر هر مكركننده‎اي و حسد هر حسدورزي را از او دور مي‎كند و بايد اين كلمات را در صورت او بخواند».[7]

باز نقل شده که امام رضا ـ عليه السّلام ـ يك فرد صرعي را (غشي) ديد، يك كاسه آب درخواست کردو بعد امام ـ عليه السّلام ـ سوره حمد و سوره فلق و ناس (معوذتين) را قرائت فرمود و در آب دميد، آب را روي آن مريض ريختند بعد هم مريض خوب شد و امام ـ عليه السّلام ـ فرمود :«ديگر به آن حالت بر نمي‎گردد».[8]

و نقل شده كه بسيار مي‎شد پيامبر صلّي الله عليه و آله، امام حسن عليه السّلام و امام حسين عليه السّلام را با اين دو سوره تعويذ مي‎فرمود.[9]

هم‎چنين پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرموده‎اند: «آياتي بر من نازل شده كه نظيرش نازل نشده و آن در سوره قل اعوذ است».[10] 

علامه طباطبايي در توضيح اين حديث مي‎فرمايد: شايد مراد پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ از اين‎كه فرمود مثل اين دو سوره بر من نازل نشده، اين باشد كه تنها اين دو سوره در مورد عوذه و حرز نازل شده و هيچ سوره‎اي ديگر اين خاصيت را ندارد.[11]

پس مي‎توان گفت: اين دو سوره خاصيت تعويذ (پناه بردن به خدا) را دارد كه باعث مي‎شود انسان با اين دو سوره خود را از شروري حفظ كند و بدين جهت اين دو سوره به معوذتين نام‎گذاري شده است. در سوره فلق به پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ دستوري مي‎دهد از چند چيز به خدا پناه ببر البتّه اين دستور اختصاصي به پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ ندارد.

1. از شر هر مخلوقي چه جن و چه حيوانات و هر مخلوق ديگري كه شري همراه خود دارد؛

2. از شر شب وقتي كه با ظلمتش داخل مي‎شود، در اين‎جا خداوند شر را به شب نسبت داده، زيرا شبِ‌ تاريك، انسان شرور را در رساندن شر كمك مي‎كند لذا به همين خاطر شر در شب بيشتر از روز است، علاوه بر اين؛ انسان كه مورد حمله شرور واقع مي‎شود در شب ناتوان‎تر از روز است؛

3. از شر زنان جادوگر و ساحر؛

4. از شر حسود وقتي كه مبتلاء به حسد گشته و مشغول اعمال حسدورزي مي‎شود.
بعضي هم گفته‎اند اين آيه شامل شورچشمي نيز مي‎شود چون چشم زدن هم ناشي از نوعي حسادت است.[12]

و در سوره ناس هم انسان خود را از وساوس شيطاني كه هر دم وسوسه مي‎كند، تعويذ مي‎كند و خود را در پناه خدا قرار مي‎دهد.

البتّه همان‎طوري كه مي‎دانيم اين دو سوره با «قل اعوذ» شروع شده‎اند كه متضمن تعويذ (پناه بردن به خدا) مي‎باشد از اين رو به اين دو سوره معوذتين گفته‎اند.

==================================
پي نوشت ها:
[1] . جويباري، رستگار، تفسير بصائر، قم، ناشر مؤلف، چاپ اول، 1413 هـ ، ج 60، ص 658.
[2] . ر.ك، هاشم‎زاده هريسي، هاشم، شناخت سوره‎هاي قرآن، تهران، انتشارات كتابخانه صدر، 1373، ص 632؛ و طباطبايي، سيد محمد حسين، تفسير الميزان، ترجمه سيد محمد باقر موسوي همداني، قم، انتشارات اسلامي، ج 20، ‌ص 680.
[3] . اسراء/ 82.
[4] . طبرسي، مجمع‎البيان، بيروت، دارالكتب العلميه، چاپ اول، 1418 هـ ، ج 6، ص 226.
[5] . خرمشاهي، بهاء‎الدين، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهي، انتشارات دوستان، چاپ اول، 1377، ج 2، ص 2123.
[6]  . توبه / 129 .
[7] . علي بن جمعه العروسي الحويزي، تفسير نورالثقلين، بيروت، مؤسسة التاريخ العربي، چاپ اول، 1422 هـ ، ج 8، ص 379.
[8] . علي بن جمعه العروسي الحويزي، تفسير نورالثقلين، بيروت، مؤسسة التاريخ العربي، چاپ اول، 1422 هـ ، ج 8، ص 379.
[9] . طباطبايي، سيد محمد حسين، تفسير الميزان، ترجمه سيد محمد موسوي همداني، قم، انتشارات اسلامي، ج 20، ص 683.
[10] .  همان .
[11] . علي بن جمعه العروسي الحويزي، تفسير نورالثقلين، بيروت، مؤسسة التاريخ العربي، چاپ اول، 1422 هـ ، ج 8، ص 379.
[12] . طباطبايي، سيد محمد حسين، تفسير ميزان، مترجم سيد محمد باقر موسوي همداني، قم، انتشارات اسلامي، ج 20، ص 680.

منبع:andisheqom.com

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

15 − یک =

همچنین ببینید
بستن
دکمه بازگشت به بالا