تب و تاب دستگاه‌های گنج یاب این روزها به خراسان رضوی نیز رسیده و برخی را در رویای یک شبه پولدار شدن فرو برده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد مقدس، زندگی مدرن و پیشرفت و به تبع آن مشکلات عدیده اقتصادی اجتماعی، بسیاری را بر آن داشته تا به دنبال پیمودن ره صد ساله در یک شب باشند و پولدار شوند. رویای ثروتمند شدن دیگر مختص فیلم‌ها و داستان‌ها نیست و بسیاری در همین ایران و خراسان رضوی و مشهد در جست‌وجوی گنج و پولدار شدن قدم به بیراهه‌ای پرخطر می‌گذارند که در اکثر مواقع نه تنها وقت تلف کردنی بیش نیست بلکه صدمات جانی و مالی گاه جدی برایشان در پی داشته است.
در ادامه به سراغ برخی از این افرادی که به این واسطه یافتن گنج و ره صد ساله را یک شبِ طی کردن دچار زیان‌های مالی و جانی شده‌اند و سودجویانی که با استفاده از این حربه، پول‌های کلان به جیب می‌زنند رفته‌ایم.
رویای پولدار شدن
«ج» و دوستش پس از ورشکستگی مغازه بوتیک لباس‌فروشی‌شان به دنبال یک کار نان و آب دار هستند. دوستِ «ج» معرف شخصی می‌شود که مدعی پیشنهاد یک کار پرمنفعت در یکی از روستا‌های اطراف شهرستان درگز است. «ج» تعریف می‌کند: بعد از چندبار لغو قرار، نهایتاً شخص مورد نظر را در پارک ملت مشهد ملاقات کردیم. او برای ما گفت که کارش خرید و فروش اشیا عتیقه، گنج و دفینه است. مدعی بود چون معرفِ ما فلانی است قبول کرده کار و نقشه در اختیار ما قرار دهد و خود او هم خریدار عتیقه‌هایی باشد که ما بیابیم.
این مال‌باخته می‌گوید: اول صحبت‌هایش برایمان مثل شوخی و داستان بود اما آنقدر تعریف کرد و عکس و فیلم روی لپ تاپش به ما نشان داد که مطمئن شدیم او خبره این کار است. نفری دو میلیون تومان برای خرید دستگاه فلزیاب گذاشتیم که او برایمان خرید و نفری سه میلیون برای خرید نقشه گنج. با هزار بدبختی براساس همان نقشه خودمان را به روستایی در اطراف درگز رساندیم.
وی ادامه می‌دهد: شبانه طبق نقشه به آن قبرستان قدیمی رفتیم و با هزار ترس و لرز شروع به کندوکاو کردیم. بعد از چندساعت تلاش بی سرانجام هنگام کندن یک قبر ماری به من حمله کرد و دستم را نیش زد. اگر دوستم و میراب‌هایی که صبح به سمت زمین‌های کشاورزی می‌رفتند کمک نمی‌کردند من زنده نبودم. شخص مورد نظر هم از پس از یک هفته ناپدید شد. به دلیل این‌که ماهیت کارمان هم قانونی نبود از ترس هیچ‌وقت شکایت نکردیم. تنها خاطره بد این اتفاق و بدهی‌هایی ماند که به واسطه آن مقرار بود مثلاً پولدار شویم.
خدمات گنج‌یابی آنلاین: از نبش قبر شروع کنید
با جستجوی اندکی در فضای مجازی با انبوهی از سایت‌هایی که مدعی آموزش راه و نشان یافتن گنج هستند روبرو خواهید شد. از فروش گنج‌یاب پرنده به عنوان نخستین پردازشگر عرصه گنج‌یابی تماماً ایرانی تا کانال تلگرامی معروف از این دست است. برخی سایت‌ها هم در کنار فروش تجهیزات سعی کرده‌اند جنبه علمی به کار خود بدهند؛ مانند داشتن بخش مقالات با عناوینی مختلف مانند راه و رمزهای یافتن نشانه‌های گنج، نشانه‌نشانی قبرهای بزرگان قدیمی و دفینه‌های همراه و…
جالب تر این‌که یکی از معروف‌ترین این سایت‌ها در ابتدای امر به تازه‌واردان و علاقه‌مندان گنج‌یابی نقش قبر را توصیه می‌کند: «این کار خیلی مشکل است اما شدنی است؛ پیدا کردن یک چنین چیزی مثل پیدا کردن سوزن در انبار کاه است؛ باید چطور وارد عمل شوید که به اصطلاح نقطه شروع باشد؛ هر آدمی که دنبال این کار می‌رود قطعاً با واژه قبر آشنایی دارد؛ یکی از واضح‌ترین نوع گنج‌ها در قبرستان‌هاست؛ معمولاً قبرها رو به خورشید و به صورت صعودی وجود دارند که قبر افراد فقیر پایین‌تر از همه و قبر پادشاه‌ها در بلندترین نقطه قبرستان وجود دارد. در آخر عرض کنم دوستان اگر می‌خواهید در این کار موفق باشید و زودتر به نتیجه برسید و علاف نشوید و هزینه زیادی نکنید سعی کنید از اهداف خیلی کوچک کار خودتان را شروع کنید که یکی از بهترین گزینه‌ها قبرها هستند؛ البته باید شناختی هر چند اندک از علائم قبرها ساختار قبرها و آئین تدفین در دوره‌های تاریخی داشته باشید.» و در ادامه خرید کتاب راهنمای علائم قبرها را به قیمت ۱٫۵ میلیون تومان پیشنهاد می‌دهد!
دانشجوی باستان‌شناسی شوید
با شماره تلفنی که در یکی از شبکه‌های اجتماعی تبلیغات فروش انواع دستگاه‌های گنج‌یاب را در مشهد گذاشته تماس می‌گیرم. آقایی گوشی را برمی‌دارد. خودم را علاقه‌مند به این حوزه و قصدم را ماجراجویی عنوان می‌کنم و از او اطلاعات دستگاه‌های گنج یاب را می‌پرسم. صحبت‌های او شنیدنی است: « شما اگر به دنبال ماجراجویی تفریح هستید بیایید به شما چند هفته‌ای دستگاه کرایه بدهیم. اگر مشکل مالی ندارید نقشه گنج و دفینه و نیز تجهیزات دیگر مثل حفاری هم برای کرایه دادن موجود است.»
از صحت و سقم نقشه‌ها می‌پرسم توضیحات شنیدنی‌تر است: « این نقشه‌ها را ما با واسطه از کلکسیون‌دارها و افراد متخصص خریداری کرده‌ایم. همین یک ماه پیش یک نفر با یکی از این نقشه‌ها صندوق طلایی در یکی از قبرستان‌های حومه تربت‌جام پیدا کرد که با کمک افراد ما ۶۰۰ میلیون تومان فروخت و…».
پیرامون بحث مجوز و… سوال می‌کنم که پاسخ‌های شخص مورد نظر تامل برانگیز است: «گشتن در طبیعت که مجوز نمی‌خواهد، مجوز متعلق به وقتی است که شما بخواهید به منطقه حفاظت شده یا ممنوعه وارد شوید. برای کندن یک گودال توی بیابان کسی را دستگیر نکرده‌اند. البته اگر خواستید خیالتان راحت باشد با اندکی هزینه به عنوان دانشجوی باستان‌شناسی برایتان معرفی‌نامه می‌گیریم که با خیال راحت به جستجو بروید.
دستگاه‌های فلزیاب مشتری مشخص دارند
«ی» فروشنده یکی از معتبرترین برندهای دستگاه‌های فلزیاب است. در فروشگاه او که نمایندگی برند آلمانی را دارد هرگونه لوازم و ادوات از این دست یافت می‌شود. او توضیح می‌دهد: این دستگاه‌ها در واقع برای استفاده در معادن و عملیات‌های ساختمانی بکار می‌رود. مدل‌ها و انواع مختلفی هم دارد.
از مدل‌های قدیمی‌تر که آنالوگ هستند تا مدل‌های جدید که دیجیتال هستند. قیمت‌های مختلفی این دستگاه‌ها دارند از نزدیک دو میلیون تومان تا ۲۰ میلیون و حتی در مواردی که مجهز به اشعه ماوراء بنفش، گیرنده‌های حساس به صدا و گرما … هستند قیمت‌ها بسیار بالاتر هم است. البته موارد استفاده هم خاص است و هرکسی به دنبال دستگاه‌های گران‌تر نمی‌آید.
مشتری‌های ما شناخته شده هستند؛ مهندسان معدن، معدن‌دارها و یا سازمان‌ها و ارگان‌های مرتبط. اکثرا هم مجوز سازمان صنایع و معادن دارند و آن‌هایی هم ندارند آنقدر شناخته شده هستند که نیازی به اخذ مجوز نباشد. دستگاه گنج‌یاب هم چیز خاصی نیست. همین فلزیاب است که به اسم گنج یاب فروخته می شود. برخی از این دستگاه‌ها دسته دوم و قاچاق وارد کشور می‌شود و اکثرا مستعمل و قدیمی هستند. پیدا کردن گنج اگر فلز باشد مسلماً با همین دستگاه‌ها ممکن است ولی خوب کار کردن هم با این دستگاه‌ها قلق و تخصص خودش را می‌خواهد.
تا به حال مشتری خارج از تخصص خودمان نداشته‌ایم. در واقع آن‌هایی که دنبال گنج و این چیزها هستند سمت دستگاه‌های ما نمی‌آیند چون اولاً بدون شناخت و مجوز نمی‌فروشیم و در ثانی گران هستند.
تبلیغات و فروش فلزیاب‌ها غیرقانونی است؟
براساس ماده واحد قانون اخذ مجوز برای ساخت، خرید و فروش، نگهداری و تبلیغ استفاده از دستگاه فلزیاب مصوب ۱۵ اسفند ۱۳۷۹ مجلس شورای اسلامی و آیین‌نامه اجرایی آن مصوب ۱۶ اسفندماه ۸۲ در هیئت وزیران، هرگونه فعالیت در مورد دستگاه‌های فلزیاب و معدن‌یاب لزوماً باید با مجوز سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری انجام شود. چنانچه دستگاه فوق در حین حفاری غیرمجاز به قصد کشف اموال فرهنگی و تاریخی مورد استفاده قرار گیرد، علاوه بر مجازات، مرتکب به یک تا سه سال حبس مجازات مقرر در ماده ۵۶۲ قانون مجازات اسلامی محکوم می‌شوند.
همچنین براساس مصوبه هیات وزیران در سال ۸۲ یعنی ۱۴ سال پیش، فروشندگان فلزیاب موظفند این دستگاه‌ها را فقط به متقاضیانی بفروشند که از سازمان میراث فرهنگی کشور مجوز خرید گرفته‌اند و حتی نسخه‌ای از برگ فروش را که در آن مشخصات خریدار و مشخصات فنی دستگاه قید شده است، برای این سازمان بفرستند.
متاسفانه به دلیل ماهیت غیرقانونی خرید و فروش اشیاء عتیقه مال‌باختگان کمتر به مراجع قانونی مراجعه می‌کنند این در حالی است که تبلیغات و فروش این تجهیزات نه تنها موجب ایجاد زمینه کلاهبرداری بلکه در مواردی زیادی منجر به تخریب آثار باستانی توسط این کاوشگران آماتور می‌شود که در اکثر قریب به اتفاق هم به کشف شیء قیمتی ختم نمی‌شود. سوال اینجاست که چه مرجعی مسئول رسیدگی و جلوگیری از این تبلیغات و برخورد با فروشندگان غیرقانونی است؟
تسنیم در ادامه پیگیری این موضوع و در پاسخ به این سوال به سراغ مسئولان امر رفته است که مشروح آن را در روزهای آینده خواهید خواند.
