«هجرت بدون رجعت» فصل مشترک هنرمندان خراسانی/ غفلت از ظرفیتهای هنری مشهد
براساس برخی آمارها ۶۰ درصد از بدنه جامعه هنری کشور را هنرمندان مشهدی و خراسانی تشکیل میدهند اما براساس همین آمارها، عمده این هنرمندان معمولا به مبدا هنری خود بازنمیگردند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد مقدس، پدیده مهاجرت هنرمندان مشهدی به پایتخت، معضل تکراری هنر مشهد است و مشخص نیست که چرا اقدام موثری برای جلوگیری از این موضوع انجام نمیشود.
البته براساس قاعده مرکز-پیرامون تا حدی طبیعی است که هرچه از تهران به سمت شهرستانها حرکت کنیم با محدودیت برخی امکانات روبهرو شویم و این موضوع شاید انگیزهای باشد برای بار سفر بستن هنرمندان مشهدی؛ نکته دیگر در این رابطه این است که عمده این مهاجران هنری معمولاً شهر مقصد را به عنوان جایگاه دائمی خود در نظر میگیرند و کمتر به مشهد بازمیگردند.
با توجه به جایگاه ویژه خطه خراسان در هنر و فرهنگ ایران زمین و اصالت مشهدی بسیاری از هنرمندان برجسته کشور، این دغدغه وجود دارد که چرا هنرمندان مشهد پس از سفر به تهران، دیگر حتی برای انتقال تجربیات خود به زادگاهشان برنمیگردند و در پایتخت ماندگار میشوند؟
بیتوجهی به ظرفیتهای مشهد
حجت الاسلام نصرالله پژمانفر؛ عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی و نماینده مردم مشهد در مجلس درباره علت پدیده مهاجرت هنرمندان مشهدی میگوید: مشهد مقدس و هنرمندان مشهدی ظرفیت و استعدادهای بالایی دارند که مورد بی توجهی قرار گرفته است. ما در مشهد نتوانستیم به خوبی از این ظرفیت استفاده کنیم و با این وضعیت هنرمندان ترجیح میدهند در تهران به ادامه فعالیت بپردازند.
وی درباره راهحل این مسئله میافزاید: باید برای حفظ و بهرهبرداری از ظرفیت هنر مشهد برنامه داشته باشیم و لازمه این کار، دادن فرصت نقش آفرینی به ظرفیتهای درون مشهد است. باید به ایجاد فضای بازتر برای استعدادهای مشهدی در عرصههای مختلف از نویسندگی و نمایش تا عمرانی و فنی، مبادرت کنیم و اجازه ندهیم این ظرفیتها به سادگی از فضای شهر مشهد فرار کنند.
مهاجرت هنرمندان هم فرصت است هم آسیب
ناصر نبی زاده معاون سینمایی اداره فرهنگ و ارشاد خراسان رضوی با اشاره به اینکه مهاجرت هنرمندان هم فرصت است و هم آسیب تصریح میکند: حضور هنرمندان مشهدی در سطح شاخص هنری کشور و بدنه تئاتر و سینمای ایران افتخاری برای خراسان رضوی است با این وجود در درون مشهد جریانات سینمایی ظرفیت بالایی دارد که به علت کمبود امکانات مورد توجه کافی قرار نگرفته و باید آسیب شناسی شود.
وی در ادامه میگوید: مسلماً مسئولیت تأمین زیرساختهای سخت افزاری برای جلب رضایت فرهنگی گروههای هنری بر عهده ما است. در حوزههای نمایشی ایجاد فضای مناسب اجرا و سالنهای استاندارد در برنامه قرار گرفته است. در حال حاضر سالن برخی هنرستانها و فرهنگسراها در اختیار تئاتر قرار گرفته همچنین با مشارکت بخش خصوصی استفاده هنری و نمایشی از سالن مجتمعهای تجاری را در نظر داریم.
سالن حوزه هنری در خیابان هاشمیه افتتاح شده و در حال برنامه ریزی برای تاسیس یک سالن دیگر در مشهد و 8 سالن اجرای کوچک در شهرستانها تا پایان امسال هستیم.
گروههای تهرانی تقاضای اجرا در مشهد را دارند
صدرا یوسفی سرپرست اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان مشهد در این باره میگوید: در حال حاضر هنرمندان بسیار خوبی در استان فعالیت میکنند و این مسئله به عنوان یک آسیب جدی برای مشهد مطرح نیست در واقع به دلیل تمرکز امکانات در پایتخت این موضوع یک آسیب کلی در تمام کشور است که برخی هنرمندان برای گسترش فعالیت خود به تهران مهاجرت میکنند اما هماکنون رشد و بالندگی فعالیتهای فرهنگی و هنری در مشهد پیشرفت خوبی داشته است و حتی گروههای تهرانی تقاضای اجرا در مشهد را دارند.
هنرمندانی وجود دارند که نام نمیبرم اما رفتند و برگشتند و فضای فعالیت در مشهد را مهیاتر میدانند. بنابراین معتقدم موضوع مهاجرت هنرمندان به پایتخت در شهرستان مشهد بهعنوان یک آسیب جدی مطرح نیست.
هنرمندان در مشهد امکان پیشرفت ندارند
حمید کیانیان بازیگر و کارگردان تئاتر مشهدی با بیان اینکه هنرمندان در مشهد امکان پیشرفت ندارند میگوید: مشکل تنها نبود زیرساختهای سخت افزاری نیست و به عقیده من زیرساختهای فرهنگی نیز وجود ندارد.
60درصد دانشجویان هنر ایران، خراسانی هستند و خطه خراسان بسیار هنرپرور است اما در مشهد فضای فعالیت و شکوفایی استعداد فراهم نیست.هنرمند باید آزاد باشد و بستری فراهم باشد که اجازه مانور داشته باشد، آزمون و خطا کند و هنرش را نمایش بگذارد.
یک بُعد دیگر از مشکلات فرهنگی برمیگردد به این مسئله که در میان هنرمندان مشهدی نیز اتحاد و حمایت لازم وجود ندارد. من سرپرست گروهی از بازیگران معلول را برعهده دارم اما هنوز نتوانستم از اداره ارشاد، سالن برای نمایش کارم بگیرم و مجبورم از سالن هلال احمر و کارگران استفاده کنم. هنرمندان در مشهد بین خودشان مشکل دارند و استفاده از امکانات و اجرای برخی طرحها به افرادی خاص محدود میشود که حل این مسئله نیز نیازمند فرهنگ سازی مدیریت است.
با این حال همچنان این دغدغه وجود دارد که چرا با وجود اینکه بدنه عمده هنرمندان کشور را نام آوران مشهدی و خراسانی تشکیل میدهند اما همچنان برای مثال یک فیلم سینمایی فاخر در مشهد ساخته نمیشود و یا اینکه این هنرمندان از ظرفیت خود نهایت استفاده را برای ارتقای سخت افزاری و نرم افزاری هنر در مشهد انجام نمیدهند؟