رحیمی: منطقه اقتصادی دوغارون به اجاره چند شرکت محدود درآمده/ “کنسرت” اولویت بیستم خراسانرضوی هم نیست
نماینده مردم تایباد و تربتجام در مجلس شورای اسلامی گفت: امروز گمرک و منطقه ویژه اقتصادی دوغارون در زندگی مردم منطقه تأثیری ندارد و منطقه عملاً در اختیار چند شرکت محدود بوده و صادرات و واردات را آنها انجام میدهند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد مقدس، حوزه حقوقی و قضایی از حوزههای بسیار مهم در مجلس شورای اسلامی است که برای آن کمیسیونی جداگانه در نظر گرفته شده و متشکل از کمیتههای مختلف است.
خبرنگار خبرگزاری تسنیم خراسانرضوی گفتوگویی با “جلیل رحیمی” نماینده مردم تربتجام، باخزر و تایباد، رئیس کمیته بینالملل کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس داشته که مهمترین موضوعات مطرح شده و مشروح آن را در ادامه میخوانید:
- هماکنون با موجی از بیکاری، کارخانجات ورشکسته و دامداری رو به اضمحلال در حوزه انتخابیه تایباد، باخزر و تربت جام مواجه هستیم.
- 200 کیلومتر جاده خاکی در صالحآباد داریم که برای آسفالت آن با مشکل کمبود قیر مواجه هستیم.
- منطقه اقتصادی دوغارون عملاً به اجاره چند شرکت محدود درآمده است.
- گمرک و منطقه ویژه اقتصادی دوغارون در زندگی مردم منطقه تأثیری ندارد.
- گمرک دوغارون بهعنوان دروازه صادراتی ایران دچار سکته است.
- با وجود چالشهای جدی در خراسانرضوی کنسرت شاید در اولویت بیستم هم قرار نگیرد.
تسنیم: در حال حاضر مهمترین اولویتهایی که از سوی کمیسیون کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس دنبال میشود، چیست؟
رحیمی: از زمان فعالیت خود در چندین حوزه جدی مانند اصلاح قانون تجارت، طرحها و لوایح ارزشمندی مانند اصلاح مجازات اعدام و یا عضویت ایران در پیمانهای بینالمللی را دنبال میکند که تا کنون با کار کارشناسی و فراجناحی و با نگاه به منافع ملی موضوعات را آغاز کرده و تعامل مناسبی با دستگاههای مختلف ایجاد شده است.
به شخصه فضای کمیسیون را بسیار کارشناسی و خوب ارزیابی کرده و اگر بتوان سایر کمیسیونها را نیز تا همین حد فعال کرد مجلس دهم مجلس اثرگذاری به لحاظ قانونگذاری میشود.
باید در نظر گرفت که این کمیسیون به هر میزان فراجناحی و تخصصی عمل کند لوایحی که به صحن مجلس میآید قویتر و کارشناسیتر است.
تسنیم: حوزه انتخابیه تایباد، تربتجام و باخزر، حوزهای وسیع را شامل میشود. مسائل و مشکلاتی که مردم منطقه با آن درگیر هستند چیست و چه اقداماتی باید برای رفع آنها لحاظ شود؟
رحیمی: بزرگترین حوزه انتخابیه در خراسانرضوی به لحاظ کثرت جمعیت و تعداد رأی دهنده، حوزه تربت جام، باخزر و تایباد است که متأسفانه با وجود وسعت و جمعیتی که دارد تنها یک کرسی بهارستان را به خود اختصاص داده و این موضوع انجام امور را قدری سخت میکند؛ در نظر بگیرید تنها طی مسیر بین صالحآباد که در مرز ترکمنستان قرار گرفته تا تایباد به عنوان شهر مجاور کشور افغانستان زمان زیادی را نیاز داشته و قابل قیاس با هیچ حوزه دیگری در خراسان رضوی نیست.
ما این حوزه را با این وضعیت به عنوان نماینده مردم قبول کردهایم و باید در نظر داشت که میزان فقر و محرومیت در این خطه بهویژه در صالحآباد که قدیمیترین بخش استان است بهحدی مشکلات ایجاد کرده که اگر تنها یک نماینده به همین بخش اختصاص پیدا میکرد باز هم زمان و انرژی بیشتری نیاز داشت.
در حوزههای مختلفی این حوزه انتخابیه مشکلاتی وجود دارد که مهمترین آنها بیکاری است، سرمایهگذاریهای لازم در این بخش بهویژه در بخشهای صنعتی انجام نشده و کشاورزی و دامپروری منطقه در این سالها است رو به نابودی رفته و ما هم اکنون با موجی از بیکاری، کارخانجات ورشکسته و دامداری رو به اضمحلال مواجه هستیم و شاید 80 درصد مراجعات مردم در حوزه اشتغال و یا درخواست تسهیلات است که نشان از وضعیت در مرز بحران اشتغال در این منطقه دارد.
مشکل دیگری که در این حوزه وجود دارد این است که به علت خشکسالی تعداد زیادی از روستاها با مشکل آب مواجه هستند، به عنوان مثال تنها در تربتجام 35 روستا به صورت روزانه با تانکر آبرسانی میشوند؛ البته برخی از اقدامات در حوزههای زیرساختی انجام شده مثلاً امسال و سال آینده بیش از 90 درصد روستاهای منطقه از نعمت گاز بهرهمند میشوند.
برخی از مناطق از نظر جاده وضعیت مناسبی دارند اما در صالحآباد با 200 کیلومتر جاده خاکی روبهرو هستیم که هم اکنون نیز برای جادهسازی مشکل کمبود وجود دارد؛ برخی از پروژههایی که از سالهای گذشته در این مناطق وجود داشته به علت تأمین نشدن اعتبار به صورت نیمه تمام رها شده؛ به عنوان مثال پروژه کارخانه سیمان که میتواند نقش مهمی در اقتصاد منطقه داشته باشد با بیش از 70 درصد پیشرفت فیزیکی باقی مانده و نیاز به تأمین مالی دارد.
همچنین برخی از پروژههای آغاز شده در منطقه مشکلات کارشناسی دارند؛ به عنوان مثال پروژه فولاد در تربت جام با توجه به کمبود آب شهرستان به هیچ عنوان توجیه فنی ندارد، در یک نگاه اجمالی مشکلات کلی منطقه اشتغال، کمآبی، فقر و سایر مواردی از این دست هستند که باید روی آنها کار کرد.
البته در حال حاضر دولت تدبیر و امید دست بازی ندارد چراکه متأسفانه بر خلاف سالهای گذشته که قیمت نفت بالا بوده و درآمد زیادی به خزانه وارد میشد هم اکنون مشکلات زیادی وجود دارد و نمیتوان مطالبات بیش از توان دولت داشت و این موضوع خود به خود تبدیل به یکی از مسائل و مصیبتهای ما شده و مسبب کندی در پروژهها است.
در چند ماه گذشته وضعیت مالی دولت رو به بهبود رفته و هم اکنون تقریباً تمام پروژههای گازرسانی حوزه انتخابیه در حال انجام هستند، برخی از مجتمعهای آبرسانی با تأمین اعتبار آغاز شده و تلاش برای رفع مشکلاتی زیرساختی در شهرستانهای باخزر، تربت جام و تایباد در دستور کار قرار گرفته است.
تسنیم: البته شما ظرفیتی به نام گمرک دوغارون در اختیار دارید. در این باره توضیح میدهید؟
تسنیم: یکی از مشکلات دیگری که در حوزه این شهرستانها وجود دارد گمرک و منطقه ویژه اقتصادی دوغارون است که در زندگی مردم منطقه تأثیری ندارد؛ این منطقه عملاً در اختیار چند شرکت محدود بوده و صادرات و واردات را آنها انجام میدهند و دولت عملاً مانند زمانهای قدیم که استانی را اجاره داده و بخشی از درآمد آن را به خزانه واریز میکرد، ظاهراً این منطقه را به چند شرکت بسیار محدود واگذار کرده است.
وضعیت منطقه ویژه و گمرک اصلاً مطلوب نیست و نیاز به شفاف سازی در فرآیندهای این منطقه وجود دارد تا سنجیده شود در آن مکان چه میزان درآمدزایی انجام شده و قانون تا چه حد رعایت میشود. باید این فرآیندها به گونهای باشد که برای مردم درآمدزا شود که چنین اتفاقی تا کنون رخ نداده است.
البته با توجه به ظرفیتهایی که گمرک دوغارون دارد به دنبال تبدیل آن به منطقه آزاد تجاری بودیم که این موضوع اخیراً در شورای عالی مناطق آزاد به تصویب رسیده و برای تأیید به هیئت دولت برده شده و در صورت به تصویب رسیدن آمادگی این وجود دارد که در مجلس نیز برای رأی آوردن آن اقداماتی انجام شود.
تسنیم: وضعیت انتقال راه آهن دوغارون به چه صورت است؟
رحیمی: هماکنون برای راهآهن فعالیتی در منطقه مشاهده نمیشود و این امکان به خواف انتقال داده شده؛ به بیان ساده ریل به سمت دوغارون وضعیت مناسبی ندارد که بخشی از آن به علت کمبود اعتبار بوده و بخش دیگر آن به علت تمرکز و توجه بیش از اندازه به پروژه خواف به هرات است.
تسنیم: قرار بود منطقه صالحآباد از بخش تبدیل به شهرستان شود؛ این روند در حال حاضر در چه وضعیتی قرار دارد؟
رحیمی: صالحآباد از سال 1326 همچنان بخش باقی مانده و چندین بار نیز قرار بر تبدیلشدن آن به شهرستان بوده که به جای آن مکانهای دیگر ارتقاء پیدا کردهاند و با وجود اینکه این منطقه استحقاق آن را داشته و از محرومیت زیادی رنج میبرد همچنان بخش باقی مانده و باید گفت با بودجه بخش نمیتوان مشکلات این منطقه را مدیریت و ساماندهی کرد.
با نظر مساعد استانداری خراسانرضوی، گزارشات برای تبدیل صالحآباد به شهرستان به وزارت کشور ارسال شده و هماکنون در حال پیگیری این موضوع هستیم تا در چند ماه آینده بتوانیم مصوبه شهرستان شدن آن را بگیریم.
تسنیم: یکی از مشکلاتی که مردم در حوزه انتخابیه شما با آن روبهرو هستند کمبود فضاهای فرهنگی است. برای این موضوعات چه اقدامی را در دستور کار دارید؟
رحیمی: فرهنگ در خراسان رضوی مظلوم است و مورد ظلم قرار گرفته؛ تربتجام و تایباد قطب فرهنگ مقامی و محلی، موسیقی و آیینهای نمایشی در خراسان هستند و در جشنوارههای بینالمللی مهمی مردم این ناحیه جز مدالآوران برای کشور بودهاند اما همین شهرستانها حتی یک فرهنگسرا ندارند به نحوی که وقتی قصد برگزاری همایش عبدالرحمان جامی را داشتیم مجبور به برپایی آن در دانشگاه آزاد شدیم.
فاقد تأسیسات و امکانات زیربنایی حوزه فرهنگی در شهرستانهای تربتجام، تایباد و باخزر هستیم، سینمای تایباد به تازگی افتتاح شده و تربتجام اصلاً سینما ندارد و نیاز داریم که قطب فرهنگی و تاریخی تربت جام و تایباد را در خراسان بزرگ احیا کنیم و این ظرفیت وجود دارد که اثرات بزرگی در حوزه تمدنی خراسان بزرگ بگذاریم چراکه تنها بازماندگان این فرهنگ امروز با همان رسم و رسوم در این شهرستان زندگی میکنند و احیا کردن این ظرفیت نیاز به حمایت، زیرساخت و باور نسبت به اثر فرهنگ دارد.
متأسفانه هم اکنون تعصبات نگاه منفی را نسبت به فرهنگ تایباد و تربت جام ترویج میکنند که این موضوعات در اعتقادات و بررسیهای کارشناسی جایی ندارد، بیمهری ناعادلانهای از سمت مسئولان به حوزه فرهنگ در تربتجام شده و شاهد هستیم بسیاری از هنرمندان شاخص تربتجام و تایباد هماکنون در فقر، تنهایی و انزوا به سر میبرند.
تسنیم: یکی از مشکلات دیگر که در این مناطق توسط مردم مطرح میشود، کمبود امکانات بهداشتی است. در این حوزه چه اقداماتی در دستور کار دارید؟
رحیمی: بیمارستان تایباد برای یک بخش هم کافی نیست چه برسد به شهرستان، بیمارستان باخزر در حال ساخت بوده و برای آن 500 میلیون تومان اعتبار در نظر گرفته شده است. بیمارستان طالقانی نیز در کنار بیمارستان سجادیه در حال آمادهسازی است تا تعداد تختهای بیمارستانی منطقه افزایش پیدا کند.
بیمارستان صالحآباد هنوز تکمیل نشده و برای اتمام آن دیداری با وزیر بهداشت داشتهایم که ایشان نظر مساعد خود برای اتمام این پروژه به علاوه بیمارستان باخزر را در چند ماه آینده دادهاند. امکانات بیمارستانی و آمبولانسی در این حوزه بسیار پائین است. بهعنوان مثال بیمارستان تربتجام با حدود 130 تخت با پرسنل و امکاناتی که به سختی 70 تخت را پاسخگوست، اداره میشود و علاوه بر اینها در منطقه امکاناتی برای جذب گردشگر سلامت از کشور افغانستان نداریم.
درخواست ایجاد یک بیمارستان توسط بخش خصوصی برای این امر به وزیر بهداشت داده شده و موافقتهای اولیه این موضوع اعلام شده و پیگیر این هستیم که هستهای علاقهمند برای سرمایهگذاری در این امر را راهاندازی کنیم تا بتوان بیمارستانی خصوصی را تأسیس کرد و این موضوع هم برای طبقات مرفهی که آنجا زندگی میکنند مناسب بوده و هم برای توسعه گردشگری توریسم مورد استفاده قرار میگیرد و درآمدزایی و ارزآوری مناسبی را برای شهرستانها ایجاد میکند.
تسنیم: در حوزه اشتغال ظرفیتهای منطقه را توضیح دهید و اینکه چه زیرساختهایی برای افزایش اشتغال و کاهش بیکاری در این منطقه میتوان اندیشید؟
رحیمی: اقتصاد این نواحی در طول چند دهه گذشته با کشاورزی و دامپروری سنتی بوده و وضعیت دیگر پاسخگوی این روند کنونی نیست اگر قرار بر ادامه کشاورزی در این مناطق باشد باید حتماً الگوی کشت تغییر کرده و سیستمهای آبیاری مدرنیزه شوند.
همچنین منطقه از ظرفیت صادرات به افغانستان و مرزنشینی هیچ استفادهای نداشته اما باید از این ظرفیت به عنوان قویترین دروازه صادرات ایران به افغانستان 30 میلیونی استفاده شود؛ هماکنون مشاهده میکنیم که ترکها، هندیها و چینیها تا پشت مرزهای ما در بازار هرات آمدهاند اما ما نتوانستهایم از این ظرفیت استفاده کنیم.
گمرک دوغارون به عنوان دروازه صادراتی ایران دچار سکته است چراکه راه، تجهیزات مناسب و سایر مورارد برای توسعه تجارت را دارا نیست. شاهد هستیم گاها یک کامیون در مرز دوغارون بیش از یک هفته خواب دارد که امید میرود در راستای منافع ملی و استانی این دروازه نیمه مسدود کاملا باز شود.
تسنیم: به موضوع موسیقی اشاره داشتید نظرتان درباره طراحی ساز و کار قانونی بهمنظور برگزاری یا عدم برگزاری کنسرت در شهرهای مذهبی مطرح میشود؛ چیست؟
رحیمی: حق طبیعی مردم و علما است که خواستههایی را در حیطههای مختلف داشته باشند و ترجیح در مشهد هم حفظ فضای مذهبی آن است و این موضوع خواسته ما به عنوان نماینده مردم نیز هست.
اگر این خواسته از طرف مردم و علما وجود دارد که کنسرت در مشهد و یا شهر قم برگزار نشود قطعاً نمایندگان مردم به آنها احترام میگذارند؛ اما باید از کانال درست خود اجرایی شود بخشی از این مسیر میتواند تصویب قانون باشد و یا اینکه دولت در این حوزه رایزنی کرده و در قالب لایحه به مجلس بیاورد که در برخی از شهرهایی که حساسیت وجود دارد، نهاد متولی یعنی وزارت ارشاد مجوز برای برپایی کنسرت صادر نکند و اگر این ساز و کار به صورت قانونی محکم شود، دیگر هیچ شبههای در مورد تفسیر به رأی باقی نمیماند.
دید بسیاری از نمایندگان در حوزه کنسرت این است که این موضوع در خراسان رضوی اولویت ندارد. در این استان که یکمیلیون و 200 هزار حاشیه نشین در مرکز آن وجود دارد که از حداقل حقوق شهروندی برخوردار نیستند، اگر بخواهیم اولویتبندی داشته باشیم مسئله کنسرتها شاید اولویت بیستم هم نباشد.
اگر این موضوع تبدیل به مصوبه مجلس شورای اسلامی نشده و برای آن برداشت شخصی انجام شود و مردم را در مقابل نمایندگان و قانون قرار دهند در وضعیت کنونی به صلاح نیست و همچنین باید در نظر داشت علمای بزرگواری که در مورد این موضوع مسائلی را در خراسان رضوی مطرح کردهاند به همین موضوع اشاره دارند که مردم در این بخش دغدغهمند بوده و قصد تعیین تکلیف این موضوع را دارند.
به نظر شخص بنده فقر و بیکاری در خراسان رضوی اولویت اساسی بوده و اگر قرار است تریبونی در مورد مشکلات مردم صحبت کند بهتر است بیش از پیش از ظرفیت آن برای پرداختن به این موضوعات استفاده شود.
تسنیم: یکی از موضوعات خراسان رضوی، نبود تناسب میان بودجه و جمعیت و وسعت استان است. مجمع نمایندگان خراسان رضوی در این حوزه چه اقداماتی در دستور کار دارد؟
رحیمی: برای افزایش درصد بودجه خراسانرضوی در مجمع نمایندگان اتفاق نظر وجود دارد. در این حوزه نه تنها به جمعیت و وسعت بلکه باید به میزان و عمق محرومیتها نیز توجه داشت اما در زمان آغاز بهکار مجمع جدید بخش زیادی از بودجه سال تعیین تکلیف شده بود و برای امسال تلاش میکنیم که سهم استان خراسان رضوی افزایش پیدا کند و نکتهای که در این بین وجود دارد، این است که اعتبارات به شدت در سطح کشور محدود است.
در طول 8 سال گذشته طرحهای عمرانی بسیار زیادی در کشور آغاز شده که برخی از آنها کارشناسی شده نیستند و قانون هم اجازه نمیدهد تا زمان اتمام آنها به سمت تعریف پروژههای دیگر رفت، اعتبارات دولت نیز به میزانی نیست که آنها را به پایان ببرد و اگر بتوانیم سرمایهگذاری در حوزه نفت و سایر موارد درآمدزا مانند صادرات را افزایش دهیم، برای اتمام آنها میتوان برنامهریزی داشت.
هم اکنون دور تسلسلی ایجاد شده به این صورت که برای افزایش درآمد به سراغ نفت رفته و برای سرمایه اقدام به فروش اوراق قرضه میکنیم. البته این راه حل مناسب است اما نهایتا میتواند یک مُسکن کوتاه مدت باشد و باید درآمد زیادی از طریق افزایش صادرات نفت و کالاهای غیرنفتی ایجاد کنیم تا بتوانیم پروژههای نیمهتمام را به اتمام رسانده و اشکالی نیز وجود ندارد که برخی از این طرحها که توجیهی ندارند؛ متوقف شوند.