کرونا صنعت گردشگری خراسان رضوی را منجمد کرد

 پیش از گسترش کرونا، به خاطر تلاش‌های دولت جمهوری اسلامی ایران و دست‌اندرکاران حوزه گردشگری در ایجاد امنیت خاطر میان گردشگران خارجی، سازمان جهانی گردشگری اعلام کرد که ایران ظرف سه سال منتهی به پایان سال ۱۳۹۸ در جایگاه دوم دنیا از نظر سرعت رشد صنعت گردشگری و در مسیر جهشی چشمگیر قرار گرفته است.

اما ظهور ناگهانی و گسترش سریع ویروس کرونا، نه تنها مُهر پایانی بر این موفقیت بود بلکه تداوم آن خسارت‌های هنگفتی را به صنعت گردشگری ایران وارد کرد که همچنان ادامه دارد.

طبق آخرین اعلام رسمی وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در دولت دوازدهم، بیش از ۱.۵ میلیون نفر در حوزه گردشگری کشور فعالیت داشتند که بیش از نیمی از آنان به دنبال گسترش کرونا بیکار قطعی و یا خانه‌نشین شده‌اند و تا پایان شهریورماه امسال میزان خسارت وارده ناشی از کرونا به صنعت گردشگری کشور بیش از ۱۴۰ هزار میلیارد ریال بوده است.

خراسان رضوی که سالانه میزبان یک سوم از کل جمعیت گردشگران خارجی ورودی به ایران بوده است از این حیث متحمل آسیب فراوانی شد.

این استان به عنوان یکی از مقاصد مهم گردشگری ایران، به دلیل وجود حرم مطهر رضوی، میعادگاه دل‌های عاشقان، دارنده بیشترین شمار تاسیسات گردشگری و نیز بیشترین ظرفیت اقامتی در کشور است که متناسب با آن از هجمه خسارت بار کرونا نصیب بیشتری برده است.

کلانشهر مشهد با محوریت گردشگری زیارت همیشه مورد استقبال میلیون‌ها زائر و مسافر داخلی و خارجی بوده و همین امر صنعت گردشگری را به یکی از پایه‌های مهم اقتصاد در استان خراسان رضوی بدل کرده بود، اما اینک نه تنها میلیارد‌ها دلار سرمایه‌گذاری انجام شده در حوزه صنعت گردشگری مشهد و خراسان رضوی به خاطر گسترش کرونا در معرض نابودی قرار گرفته است بلکه ارتباط نزدیک و موثر این صنعت با صنایع و بخش‌های دیگر همچون صنایع دستی و میراث فرهنگی، آن حوزه‌ها را نیز مبتلا به مشکلات و خسارات مشابه کرده است.

علاوه بر آن کسبه، شاغلان بخش خدمات، حمل و نقل و بهداشت که در ارتباط تنگاتنگ با گردشگران قرار داشتند دچار چالشی بحران‌گونه شدند.

کشف واکسن کرونا و آغاز روند جهانی واکسیناسیون علیه این ویروس، نور امیدی را در دل داغداران صنعت گردشگری روشن کرد و در ادامه با گسترش روند واکسیناسیون در ایران، کاهش شیوع بیماری و به تبع آن رفع محدودیت‌ها و آغاز دوره جدیدی از سفرها، صفحه جدیدی در صنعت گردشگری گشوده شده و حرکت برای احیای این صنعت آغاز شده است.

یوسف بیدخوری معاون گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: پیامد‌ها و محدودیت‌های ناشی از گسترش ویروس کرونا در مجموع خسارتی به ارزش ۷۳ هزار و ۴۶۴ میلیارد ریال در بخش گردشگری و اشتغال خراسان رضوی بر جای گذاشته است.

وی گفت: خسارت هزاران میلیارد ریالی بخش گردشگری، کسب و کار‌ها و اشتغال این حوزه خراسان رضوی مربوط به بازه زمانی اسفند ۱۳۹۸ تا پایان مهرماه امسال است.

معاون گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: خسارت هنگفت ناشی از کرونا به حوزه گردشگری به هیچ وجه قابل جبران نیست و تنها باید برای ادامه حیات فعالان این صنعت، از آنان حمایت شود.

تعطیلی دوسوم تاسیسات گردشگری خراسان

 خراسان رضوی با برخورداری از ۲ هزار و ۷۰۰ واحد تاسیسات گردشگری شامل هتل، متل و مهانپذیر، مراکز اقامتی خودپذیرایی شامل هتل آپارتمان، زایرسرا و خانه مسافر، اقامتگاه‌های بومگردی و اقامتگاه‌های سنتی، مراکز تفریحی و سرگرمی گردشگری، مراکز گردشگری سلامت، محیط‌ها و پارک‌های طبیعت گردی، واحد‌های پذیرایی بین راهی، سفره خانه‌های سنتی، مناطق نمونه گردشگری، دهکده‌های سلامت و دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی مقام نخست کشور را در این این زمینه دارد.

بیدخوری گفت: گسترش ویروس کرونا و تبعات انسانی گسترده آن علاوه بر خسارات انسانی، اقتصادی و غیره، موجب تعطیلی بخش زیادی از واحد‌ها و تاسیسات گردشگری استان شده است.

او گفت: بیش از دوسوم تاسیسات گردشگری استان در دوران گسترش کرونا به دلیل نبود مسافر و گردشگر به تعطیلی کشیده شدند و این امر موجب بیکاری نیرو‌های شاغل در این واحد‌ها شد.

معاون گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: خوشبختانه با برطرف شدن محدودیت‌های ناشی از گسترش کرونا، در حال حاضر حدود ۸۷ درصد واحد‌های تاسیسات گردشگری استان فعال و میزبان مسافران و زائران هستند.بیدخوری گفت: هم اکنون ۲ هزار واحد تاسیسات گردشگری شامل هتل، هتل آپارتمان، مهمانپذیر، خانه مسافر، دفاتر خدمات مسافرتی و بومگردی در استان فعالیت دارند، از مجموع این تعداد، هزار و ۷۲۰ واحد بازگشایی و مشغول فعالیت و ارائه خدمات هستند، اما ۲۶۱ واحد دیگر همچنان تعطیل هستند.

هدفگذاری جذب گردشگران کشور‌های همسایه

وی گفت: به همین جهت توسعه گردشگری در دوران پس از کرونا و تقویت روابط با کشور‌های عراق، عمان، افغانستان، هندوستان و پاکستان جزو اولویت‌های حوزه گردشگری زیارت و گردشگری سلامت خراسان رضوی است.

معاون گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: در این میان کشور عراق و گردشگران آن از اول آبانماه و پس از اجرای طرح لغو روادید مختص سفر‌های هوایی، استقبال خوبی نشان داده‌اند و در نیمه نخست این ماه ۱۲ هزار و ۱۲۶ نفر از آنان وارد مشهد شده اند.

بیدخوری گفت: سایر پرواز‌های مستقیم از شهر‌های تاشکند در ازبکستان، استانبول ترکیه، بیشکک قرقیزستان، کابل، هرات و مزار شریف افغانستان، دوحه در قطر، دبی در امارات متحده عربی و کویت انجام می‌شود؛ با توجه به ضرورت تقویت صنعت گردشگری و رونق آن در دوران پساکرونا، لازم است اقدامات اعتمادبخش و برنامه‌ریزی برای افزایش ورود گردشگران به مشهد و استان خراسان رضوی انجام شود.

او گفت: با متمرکز شدن بر فعالیت ورود و خروج گردشگران خارجی و ثبت آن در بستر سامانه جامع نظارت، آمار و اطلاعات وزارت میراث فرهنگی و گردشگری (جانا) می‌توان به راحتی کم و کیف تردد گردشگران خارجی را به استان رصد و تحلیل نمود.

معاون گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: از اول مهر تا پایان آبان ماه امسال حدود ۶۳.۵ درصد ظرفیت واحد‌های اقامتی رسمی شامل هتل، هتل آپارتمان و مهمانپذیر در استان تکمیل بوده است که بیشترین میزان اقامت در هتل‌ها با تکمیل ۶۸.۵ درصد ظرفیت تخت بوده است.

بیدخوری گفت: در مدت مشابه ماه‌های مهر و آبان ماه سال گذشته میانگین تکمیل ظرفیت واحد‌های اقامتی مذکور ۲۴ درصد بوده است که همچنان هتل‌ها با ۲۹.۱۴ درصد بیشترین میزان اقامت را داشته‌اند.

حدود ۳۰ هزار میلیارد ریال خسارت هتلداران

امیر سزاوار رئیس هیات مدیره جامعه حرفه‌ای هتلداران خراسان رضوی گفت: آثار بی سابقه پاندمی کرونا بر حوزه گردشگری، این صنعت را تا مرز نابودی برده است؛ باتوجه به اینکه بیشتر هتل‌های خراسان رضوی در مشهد مستقر هستند، هتل داران این شهر بیشترین خسارت را از ناحیه گسترش کرونا متحمل شده‌اند.

وی گفت: ضریب اشغال ناچیز هتل‌ها در ایام شیوع سبب شده بود برخی از آن‌ها برای جذب مسافر و تامین هزینه‌های جاری، اقدام به قیمت شکنی کنند و در نتیجه هزینه اقامت در برخی هتل‌های مشهد حتی از هزینه اجاره بهای یک واحد مسکونی هم کمتر شده بود.

رئیس هیات مدیره جامعه حرفه‌ای هتلداران خراسان رضوی  گفت: در مشهد میلیارد‌ها تومان در بخش هتل داری سرمایه گذاری شده و این بخش فرصت‌های شغلی زیادی را برای افراد مختلف فراهم کرده است؛ در ایام گسترش کرونا بیش از ۴۰ درصد هتل‌های مشهد در حالت غیرفعال قرار داشتند.

سزاوار گفت: به دلیل گسترش کرونا ۱۳۰ واحد از این تعداد، که حدود ۶۰ درصد ظرفیت اقامتی هتل‌های این کلانشهر را تشکیل می‌دهد، فعال بودند.

اعتمادسازی راه بازگشت به اوج

سیدجواد موسوی مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی هم گفت: باید به سمتی حرکت کنیم که اعتمادسازی در زمینه رعایت اصول بهداشتی و دستوالعمل های بهداشتی به منظور پیشگیری از گسترش کرونا برای مسافران به عینه ایجاد شود.

وی گفت: در این راستا علاوه بر تشدید نظارتها، لازم است مراکز اقامتی، امن بودن اتاق‌های خود از لحاظ بهداشتی را برای مسافران اعلام و نسبت به معرفی و شفاف سازی این امر اقدام نمایند.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی گفت: سند توسعه کلانشهر مشهد بر روی خدمات متمرکز شده است که آن هم به دلیل ظرفیت بالای این کلانشهر در جذب مسافر و زائر است، بنابراین حدود ۲۰۰ شغل به صورت مستقیم و غیرمستقیم به حوزه مسافر و گردشگر مربوط است.

موسوی تعطیلی حوزه گردشگری این استان را به معنای تعطیلی چندصد شغل دانست و گفت: می‌توان با ایجاد فضای امن بهداشتی و سالم، زمینه اعتمادسازی را فراهم و در قالب زیرساخت‌های موجود فعلی با رعایت کامل دستوالعمل ها، اقدام به اجرای سفر در ابعاد داخلی و خارجی نمود.

او امنیت و سلامت مسافر را جزو والاترین اولویت‌های استان اعلام کرد و گفت: زائران فراوانی هستند که به عشق زیارت بارگاه منور رضوی به مشهد سفر می‌کنند و به نیت سلامت، شفا و آرامش روانی به اینجا می‌آیند بنابراین همه ما موظف و مامور به تامین امنیت و سلامت آنان هستیم که خوشبختانه خراسان رضوی و تاسیسات گردشگری آن در این زمینه بسیار موفق عمل کرده‌اند.

هزار و ۳۰ میلیارد ریال تسهیلات گردشگری

احمد دیناری معاون سرمایه‌گذاری و طرح‌های اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رض